تغذیه و مشکلات گوارشی در شناگران
دکتر شهرام فرج زاده موالو
تمرینات شدید و طولانی مدت و مسابقات مکرر ممکن است موجب بروز مشکلات گوارشی در ( معده یا روده) شناگران شود. نکات زیر می تواند از منظر علم تغذیه منجر به کاهش موارد بروز چنین مشکلاتی شود. این امر به ویژه در شناگران استقامت بیشتر مشاهده می شود. این شکایت ها شامل درد شکم، اشکالات اجابت مزاج، تهوع، سوزش سر دل، و استفراغ است ( جداول شماره 1 و 2) عواملی هم وجود دارند که می توانند خطر بروز این صدمات را افزایش دهند. در حال حاضر، علت بروز علائم گوارشی در ورزشکاران دقیقا مشخص نشده است.
اگرچه بعضی از عوامل خطرزا مشخص شده است، اما سازوکاری که دقیقا مسئول بروز این امر است مشخص نشده است. بعضی از محققین ( رهرر وفان کمناد و همکاران 1992 ) رابطه ای بین عادات و روش های تغذیه ای و ناراحتی های گوارشی در ورزشکاران یافته اند. مشاهده شده است که مصرف غذاهای پرتفاله، چربی ها، پروتئین ومحلول هایی که غلظت قندشان زیاد است می تواند موجب ناراحتی گوارشی در حین تمرینات یا مسابقات شود. مصرف بعضی از فرآورده های لبنیات هم در بروز مشکلات گوارشی موثر بوده است. همچنین حتی حساسیت یا عدم تحمل خفیف نسبت به لاکتوز امری نسبتا شایع بوده و می تواند موجب بروز ناراحتی های گوارشی و اسهال شود ( نوکس 1986).
نکاتی برای پیشگیری و کاهش مشکلات گوارشی :
1- سعی کنید غذا خوردن در حین تمرینات را تمرین کنید. سعی کنید مشخص کنید که بدن شما چه نوع و چه مقدار غذا را می تواند بدون بروز هیچ مشکلی هضم کند.
2- از خوردن غذاهای جدید و نا آشنا قبل از مسابقه پرهیز کنید. غذاهایی بخورید که سهل الهضم بوده و احساس سنگینی و پرشدگی سر دل را به شما نمی دهند.
3- در خودتان این عادت را ایجاد کنید که قبل از مسابقه و تمرین حتما به دستشویی رفته و اجابت مزاج نمایید.
4- مایعات بدن خود را در سطح مناسب حفظ نمایید. مقادیر کافی از مایعات بویژه آب را در طول روز بنوشید. سعی کنید از مایعات خیلی شیرین و شربت ها به این منظور استفاده نکنید. در چند ساعت منتهی به مسابقه یا تمرین مایعات را با تمرکز بیشتر و به دفعات بنوشید.
5- وعده های غذایی مایع را هم امتحان کنید. چنانچه سابقه ای از اسهال یا احساس شدید اجابت مزاج در حین ورزش داشته اید می توانید با مصرف بیشتر مواد غذایی مایع در روز قبل از مسابقه و همچنین در روز مسابقه از بروز این موارد بکاهید.
در مدت 3 ساعت قبل از مسابقه و تمرین از مصرف مواد زیر پرهیز کنید:
- کافئین و مواد حاوی آن
- الکل
- شکلات
- فلفل و ادویه جات تند
- نوشیدنی ها ونوشابه های شیرین ( لیموناد، آب میوه، سودا)
- غذاهای پر تفاله
- غذاهای پر چرب
- غذاهای پر پروتئین
- غذاهای جدید
مراجع:
48 : 2 Int J Nutr (1992) . Rehrer et al – 59
Lore of Running ( 2003) Noakes T. D
HKP
جدول شماره 1: علائم شایع گوارشی در ورزشکاران
علائم بخش فوقانی دستگاه گوارشی |
علائم بخش تحتانی دستگاه گوارشی |
علائم مرتبط دیگر |
استفراغ |
اسهال |
احساس شدید و ناگهانی دفع ادرار |
سوزش سر دل |
خونروی |
احساس شدید و ناگهانی اجابت مزاج |
آروق زدن |
|
درد پهلو |
|
|
تهوع |
|
|
سرگیجه |
جدول شماره 2: درصد شیوع علائم گوارشی در ورزشکاران
احساس شدید و ناگهانی اجابت مزاج |
39 درصد |
حرکات زیاده از حد روده ها |
35 درصد |
اسهال |
19 درصد |
وقفه در بازی برای اجابت مزاج |
17 درصد |
وقفه در بازی برای اسهال |
9 درصد |
خونروی ( اسهال خونی) |
1 درصد |