تاریخچه و قوانین وینگ چون

وینــگ ‌چــــون

     وینگ چون (به چینی: 永春) که معنای تحت اللفظی آن «مناجات بهاری» یا «بهار جاودانه» است)، یکی از محبوبترین سبک‌های هنرهای رزمی چینی است. مطابق روایت‌هایی که درباره ریشه اصلی این سبک نقل می‌شود، یکی از راهبه‌های معبد شائولین به نام نگ مویی نقشی کلیدی در طراحی این سبک و آموزش آن به زنی جوان به نام وینگ چون (به معنی بهار زیبا) داشته‌است و به همین جهت به هنر نگ مویی نیز معروف است^[۱].

وینگ تسون (انگلیسی: WingTsun) نوعی خاص از طرز نگارش واژه وینگ چون (انگلیسی: Wing Chun) می‌باشد. اگرچه این کلمه به صورت وینگ تسون نوشته می‌شود اما همان وینگ چون خوانده می‌شود.

در ایران نیز برای برای جداسازی این سیستم از سیستم‌های مشابه به جای خواندن واژه Wing Tsun به صورت وینگ تسون از اصطلاح وینگ چون دبلیو تی (WT) استتفاده می‌کنند.

این نحوه نگارش تنها برای متمایزسازی نحوه مدرن آموزش در سیستم WingTsun با سیستم‌های با نام مشابه سبک انتخاب شده‌است.

WingTsun Kung Fu یا Wing Tsun (که بطور مختصر WT نیز نوشته می‌شود) یکی از شاخه‌های وینگ چون کونگ فو است که توسط استاد بزرگ لئونگ تینگ گسترش داده شده‌است.

          معرفی

مهم‌ترین هدف وینگ چون واقع گرایی در سیستم دفاع شخصی می‌باشد. وینگ‌چونبه جای تاکید بر تکنیکهای مبارزه بر روی اصول انرژی و مبارزه تکیه می‌کند.

ایده اصلی این است که، تحت فشار و استرس مبارزه، غیر ممکن است که از طریق بینایی جهت دقیق و سرعت یک حمله را تشخیص داده و تصمیمی هوشمندانه با استفاده از روشی موثر در مفابل حمله حریف گرفت. این تصمیم باید در زمانی کوتاه و قبل از فرود آمدن حمله حریف گرفته شود. ترجیحاًَ شخص باید بلافاصله حمله‌ای را مستقیماً و محتاطانه طراحی کند. این واکنش‌های غیرارادی است که تعیین می‌کند در صورتیکه حمله حریف در ادامه خطرساز شود، واکنش چگونه باشد. چی سائو یا «دستان چسبان» به هنرجو یاد می‌دهد که چگونه به طور غیر ارادی در برابر سرعت، نیرو و جهت یک حمله بر مبنای حس لامسه (حسی که مغز بسیار سریع تر از حس بینایی آن را پردازش می‌کند)واکنش نشان دهد.

           نام

Wing Tsun (که همان وینگ چون خوانده می‌شود) نوع خاصی از طرز نگارش عبارت چینی 咏春 (که به معنای تحت اللفظی «مناجات بهاری» است، اما «بهار جاودانه» نیز خوانده می‌شود) است که بطور عادی wing chun نوشته می‌شود. این شیوه نگارش توسط بنیانگذار این شاخه از وینگ چون یعنی استاد بزرگ لئونگ تینگ به منظور متمایزسازی این شاخه از دیگر شاخه‌ها تعیین شده‌است. WingTsun (بدون فاصله بین دو واژه) به عنوان مارک تجاری انجمن بین‌المللی وینگ چون (IWTA) به ثبت رسیده‌است.

          اصول مبارزه

اصول هشت گانه وینگ چون سنگ بنای یک سیستم دفاع شخصی تهاجمی را تشکیل می‌دهد که به فرد اجازه تطبیق با اندازه، قدرت و سبک مبارزه‌ای حریف را می‌دهد. اصول انرژی

۱-برو جلو: فوراً به منظور تماس با اندام حریف به جلو پیشروی کن(به منظور بکار افتادن رفلکس‌هایی که در چی سائو آموزش دیده می‌شود) یا حتی فرای آن برای اول ضربه زدن به حریف. این انفعال غیرمنتظره ابتدایی حریف را اغلب متعجب می‌کند و مبارزه را به فاصله نزدیک تبدیل می‌کند جاییکه عکس العمل‌های حسی بر عکس العمل‌های بینایی حکمفرمایی می‌کند و صد البته جاییکه وینگ چون کار حرفه‌ای احتمالاً در آن منطقه بر حریفش برتری دارد.

۲-به حریفت بچسب: اگر در ابتدا نتوانستی به حریفت ضربه‌ای واردکنی و او را از کار بیندازی. به جای تماس برقار کردن با بدن حریف غیر (غیر از سر و گلو) سعی کن به او بچسبی. غالباً اواین عضوی که با آن تماس پیدا می‌کنید دست حریف می‌باشد حالا که با دست حریف تمای پیدا کرده‌اید او چگونه می‌تواند بدون اطلاع شما حمله‌ای را با دستش اجرا کند؟

۳-در برابر نیروی بزرگ‌تر تسلیم شو: از آنجا که هیچکس نمی‌تواند مطمئن باشد که از هر حریفی که در پیش رو دارد قوی تر است، شخصی باید به شیوه‌ای آموزش ببیند که حتی در برابر حریف قوی تر پیروز باشد. چی سائو مانند بک معلم حرفه‌ای یاد می‌دهد که چگونه در برابر حمله حریف واکنش‌های لازم را نشان دهید.وقتی که حقیقتاً حمله حریف از شما قدرتمندتر است، آموخته‌های شما در چی سائو به بدن شما می‌گوید که از مسیر حمله حریف کنار بروید و زاویه دیگری را برای حمله پیدا کنید.

۴- حریفت را تعقیب کن: متعاقب اصل اول در صورتیکه حریف عقب نشینی کرد، واکنش فوری یک وینگ چون کار ادامه به حرکت رو به جلویش است، نه اینکه به حریفش اجازه دهد تا خودش را پیدا کرده و فرصتی هر چند اندک برای تجدید نظر در استراتژی حمله اش پید کند. بسیاری از سبک‌ها که تکیه بر سرنخ‌های بصری دارند ترجیح می‌دهند که یک گام به عقب بگذارند، اندکی صبر کنند و حماه‌های بعدی را طرح ریزی کنند که معمولاً می‌توان به این نکته در مبارزات ورزشی و تورنممنتی پی برد.

         اصول انرژی

۱- از نیروهای خودی رها شو: کاملاً ضروری است که فرد به منظور حرکت انرژیک و واکنش به موقع در برابر حمله حریف ریلکس باشد.وقتیکه عصبی هستید، نیروهای خودی مثل یک ترمز عمل می‌کنند.پس در ابتدا باید از قید نیروهای خودی خلاص شوید تا بتوانید با چالاکی حرکت کنید.

۲-از نیروهای حریفت رها شو: این اصل شبیه به اصل سوم مبارزه‌است. وقتی حریف می‌خواهد از قدرتش برای پایان دادن به مبارزه استفاده کند، تقلا برای مقاومت کردن در برابر قدرت حریف واکنش مناسبی نیست بلکه واکنش مناسب، خنثی کردن نیروی حریف با دور کردن نیروی حریف از بدن یا دور کردن بدن از آن می‌باشد.

۳-از نیروی حریف بر ضد خودش استفاده کن: از نیرویی که حریف به شما تقدیم می‌کند، بهره بگیرید. اکر حریف شما را به طرف خودش می‌کشد از آن نیرو به عنوان قسمتی از حمله تان استفاده کنید. یا اگر حریف شما را به سمت چپ هل داد مثل یک در چرخان عمل کنید و از آن نیرو در حمله‌ای با دست راست استفاده کنید.

۴-نیروهای خودی را اضافه کنید: علاوه بر قرض گرفتن نیروی حریف، می‌توانید نیروی خودتان را به آن اضافه کنید.

همان قدر که عکس العمل‌ها در یک دفاع شخصی بیانگر پیشرفت هستند، اصول قدرتی نیز باعث پیشرفت هر چه بیشتر هستند به طوریکه یک هنرجوی وینگ چون طی سالیان تمرین همه آنها را مد نظر دارد. اولاً: تمرین فرم و تعداد زیاد مشت برای یادگیری ریلکسیشن در مبارزه (به منظور ضدحمله بر مبنای حس لامسه) و زدن مشت بدون تنش. ثانیاً ساعت‌های بیشمار تمرین چی سائو به منظور افزایش توانایی در رها کردن نیروی خودی و قرض گرفتن نیروی حریف و در آخر تمرینات قدرتی خاص WT برای افزایش هر چه بیشتر قدرت مشت و ضربات.

بروس لی در حال تمرین چی سائو با سی فو ییپ من

           آموزش

متد آموزشی وینگ چون بر مبنای توسعه رفلکس‌ها یا همان عکس العمل‌های بدن است. روش‌های آموزش در غالب‌های متنوعی دسته بندی می‌شوند که تعدادی از آنها پس از گذراندن دوره هنرجویی و اخذ درجه استادی یاد گرفته می‌شود.

             چی سائو

چی سائو (黐手) یا «دستان چسبان» یک اصل و همچنین تمرینی است که به منظور توسعهٔ رفلکس‌های خودکار و یا عکس العمل‌های غیر ارادی در مبارزه استفاده می‌شود. این شکل منحصر بفرد از تمرین مستقیماً با اصول وینگ چون در ارتباط است و در منطقه‌ای انجام می‌شود که مبارز با حریفش در تماس است. با برقراری تماس، بدن مبارزه نسبت به تمامی حرکات حریف حساس می‌شود. چی سائو در ادامه با تمرینات لات سائو تکمیل می‌شود.

         لات سائو

لات سائو یا تمرین «دستان غلتان»، در منطقه ایست که دو هنر جو تماس شان را با یکدیگر حفظ می‌کنند در حالیکه تکنیک‌های مختلف را اجرا می‌کنند. به‌وسیله این تمرین دو هنرجو تغییرات در مکانیک، فشار و شدت حرکت بدن حریف را احساس می‌کنند. افزایش میزان حساسیت که توسط این تمرین بدست می‌آید، یه هنرجو کمک می‌کند تا به طور غیر ارادی و بدون فکر کردن، حمله و ضد حمله اش را علیه حریف با دقت، سرعت و تکنیک مناسب اجرا کند. این فرآیند می‌تواند نوعی حافظه ماهیچه‌ای نامیده شود.

بواسطه لات سائو یک مبارز وینگ چون می‌تواند چگونگی حرکات حریف را بدون نگرانی از آسیب دیدن خودش و حریفش بررسی کند.به همین علت است که لات سائو یکی از قسمت‌های کلیدی در آموزش وینگ چون است.

لات سائو تمرینی برای میزان حساسیت به منظور کسب واکنش‌ها ی خاص غیر ارادی در چی سائو است.

اگرچه یک فرد عادی ممکن است به این تمرین مثل یک نوع مبارزه بنگرد، اما یک هنر جوی وینگ چون به هیچ عنوان نگرش مبارزه‌ای نسبت به این تمرین ندارد، بلکه آن را به عنوان نوعی تمرین هدفمند جهت افزایش واکنش پذیری در مبارزه در نظر می‌گیرد.

         فرم‌های مقدماتی

فرم‌های مقدماتی وینگ چون در بستهٔ آموزشی دوره شاگردی قرار دارد، کاربرد و تکنیک‌های بیشتر در فرم‌های بعدی آموزش داده می‌شوند. در متد وینگ چون هدف هر دوره، آموزش در حد نیاز هنرجو می‌باشد، از این حیث که در هر دوره، آموزش بر مبنای آن چیزی است که از قبل هنرجو آموخته‌است. بدین ترتیب فرد به سرعت درک بیشتری نسبت به داشته‌های قبلی و جدیدش پیدا می‌کند.ممکن است هنرجو در ابتدا قسمت‌های مقدماتی راوقتی که آموزش می‌بیند، بطور کامل درک نکند (اگرچه با توضیحات مربی با توجه به درجه اش درک محدودی نسبت به آنها پیدا می‌کند)، به هر حال آموزش‌های اولیه به عنوان شالودهٔ اصلی در درجات بالاتر محسوب می‌شود.

              سیو نیم تائو

سیو نیم تائو یا «فرم ایده‌های کوچک» شامل فرم پا به همراه حرکات سنتی دست می‌باشد.

               چام کیو

فرم‌های پیشرفته

موک یانگ جونگ، وسیله تمرین مقدماتی و پیشرفته

چی سائو فرم‌های گوناگونی دارد که قسمتی ار آنها تنها وقتی آموزش داده می‌شود که فرد به یک مربی باصلاحیت تبدیل شده باشد. در زیر جزئیات بیشتری در مورد فرم‌های پیشرفته وینگ چون می‌خوانید:

               بیو جی

بیو جی (به معنای «انگشتان پیشرو») کاربرد تکنیک‌های دست(منظور از دست در اینجا، کف دست می‌باشد) باز را در بر می‌گیرد.(در مقابل تکنیک‌های دست بسته(همان مشت))یه همین خاطر است که این اسم بر آن نهاده شده‌است.

                آدمک چوبی

     موک یان جونگ لفظ به لفظ به معنای «ستون چوبی که به عنوان یک آدمک استفاده می‌شود» می‌باشد، در واقع جای یک حریف فرضی تمرینی را می‌گیرد. اگرچه آدمک چوبی را نمی‌توان به عنوان یک حریف هوشمند در نظر گرفت اما می‌تواند نماینده نیرو و انرژی حریف باشد.

سیستم درجه بندی

یکی از ویژگی‌های وینگ چون سیستم آموزش سازمان یافته اش می‌باشد. در حالیکه بسیاری از سبک‌های رزمی با روش غیر یکنواختی آموزش می‌دهند، ساختار سیستم مانند دوره‌های تحصیلی در مدارس است. بگونه‌ای که هر سطح روی سطح قبلی بنا می‌شود.

بر خلاف مدل آموزش سنتی استاد-شاگردی که یک شاگرد سالها یا حتی تا اخر عمر به دنبال استادش بود، متد آموزشی IWTA به همه هنرجویان تضمین می‌دهد که در هر درجه تحصیلات کامل را دریافت کند. یک فرد پر مشغله که در هفته تنها دو بار فرصت ورزش کردن دارد، هرگز ایده‌های مهمی که همکلاسی‌های تمام وقت، که ظاهراً همیشه در کلاس هستند (که یک امتیاز ناعادلانه‌است)، دریافت می‌کنند را از دست نمی‌دهد.

               درجات شاگردی

دوره آموزش وینگ چون شامل دوازده درجه شاگردی است که دو فرم ابتدایی سیو نیم تائو و چام کیو بعلاوهٔ تمرینات و کاربردهای چی سائو را پوشش می‌دهد. در کنار ترکیبات مختلف دست در سیو نیم تائو، مجموعه استانداردی از فرم‌های پا نیز در این دوره یاد گرفته می‌شود.

درجات شاگردی بر مبنای عناوینی که در هر دوره آموزش داده می‌شود، به سه بخش تقسیم می‌شود:

      درجات ۱ تا ۴، یادگیری مهارتهای پایه‌ای در سه فاصله مبارزاتی

• درجه دوم – مبارزه در فاصله دور به همراه پل زدنها، کل «سیو نیم تائو»

• درجه سوم – گذار از فاصله حملاتی دور به فاصله میانی

• درجه چهارم – گذار از از فاصله حملاتی میانی به فاصله نزدیکو شروع فرم «چام کیو»

درجات ۵ تا ۸،

• درجه پنجم – حملات در فاصله کوتاه و مبارزه هم‌زمان بل هر دو دست

• درجه ششم –

• درجه هفتم –

• درجه هشتم –

درجات ۹ تا ۱۲، کاربردها

• درجه نهم – در مقابل تک مهاجم

• درجه ده – در مقابل دو مهاجم

• درجه یازدهم – در مقابل تک مهاجم مسلح به سلاح سرد

• درجه دوازدهم – در مقابل دو مهاجم مسلح به سلاح سرد

در درجه ۹ شاگردی هنرجو نه تنها باید سبک را به خوبی بشناسد (همچنین در درجه ۸) بلکه باید به خوبی از کاربردهای آن استفاده کند.مهارت تنها تفاوت مهم بین این دو درجه‌است، که بسته به مدرسه‌ای که هنرجو تحت تعلیم است، درجه ۸ و ۹ می‌تواند با عنوان کمربند مشکی برابری کند. البته هیچ اجماعی روی این مسئله وجود ندارد چون هیچ مقایسه قراردی وریمی در این بین وجود ندارد.

در بعضی مدارس درجات مختلف با تی شرت‌های مختلف مشخص می‌شوند، مثل لباس با رنگ سفید تا درجه پنجم، خاکستری برای درجه ۵ تا ۸ و مشکی برای درجه ۹ تا ۱۲.

                درجات مربیگری

در ادامه درجات شاگردی ۱۲ درجه استادی نیز وجود دارد. در سطوح مربیگری، هنرجو تمرینات را در غالب برنامه‌های پیشرفته ئینگ چون WT آغاز می‌کند.

• بیو جی

• مئک یان جونگ (آدمک چوبی)

• لوک دیم بون کوآن فا («نیزه شش و نیم نقطه ای» یا چوب بلند)

• بارت چام دائو (قداره برنده هشتی شکل یا شمشیر پروانه‌ای شکل)

سطوح مربیگری به خودی خود سه بخش تقسیم می‌شود:

۱. ۱ تا ۴ تکنسینی

۲. ۵ تا ۸ پراکتسینی

۳. ۹ تا ۱۲ فیلسوفی

هر یک از اسم‌های سه قسمت ایده و کانونی مرکزی در ورای چگونگی مبارزه دارد که در نسبت به همان سطح انتظار می‌رود. از یک تکنسین انتظار می‌رود که با تکنیک‌هایش مبارزه کند. از یک پراکتسین انتظار می‌رود که یک مبارز تجربی کامل باشد و یک فیلسوف باید عناصر عقلی و معنوی به خوبی درک کرده باشد.

تشکیلات و ترقی

سازمان رسمی و فراگیر وینگ چون با نام انجمن بین‌المللی وینگ چون می‌باشد. اداره مرکزی وینگ چون درهنگ کنگ است که توسط استاد بزرگ لئونگ تینگ رهبری می‌شود. انجمن بین‌المللی وینگ چون در بیش از ۶۰ کشور دنیا شعبه داشته و طرفداران بسیاری در دنیای غرب دارد. امروزه بیش از ۲۰۰۰ مدرسه وینگ چون تنها در اروپا وجود دارد، که بیشتر آنها در کشور آلمان و همسایگانش می‌باشد.با بیش از ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ هنرجو در سرتاسر دنیا، انجمن بین‌المللی وینگ چون یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های هنرهای رزمی می‌باشد. سازمان این رشد و ترقی را اساساً مدیون شاگرد ارشد آلمانی لئونگ تینگ، یعنی کیت کرنشپشت می‌باشد. سازمان اروپایی وینگ چون در قصر لانگنزل در کشور آلمان واقع شده‌است که بطور تمام وقت و بیش از ۶ ساعت در روز، وینگ چون را به هنرجویان علاقه مند آموزش می‌دهد. در اروپای شرقی، وینگ چون از سال ۱۹۸۵ حضور دارد که مرکز اصلی اش کشور مجارستان می‌باشد.

کاربردی بودن

                آموزش وینگ چون به نیروهای امنیتی یگان‌های ویژه پلیس و بادی گاردها

از ویژگی‌های اساسی وینگ چون کاربردی بودن آن است. بطوریکه توسط نیروهای پلیس بیش از ۵۶ کشور دنیا بکار گرفته شده‌است.در این میان آن چیزی که بیش از همه جلب توجه می‌نماید، حضور اکثر قریب به اتفاق نیروهای امنیتی کشورهای توسعه یافته در لیست وینگ چون کاران می‌باشد. به عنوان مثال:

۱- آمریکا: تکاوران تفنگدار دریایی آمریکا (U.S Marin Corps)، تیم رهایی گروگان FBI و CIA

۲- بریتانیای بزرگ(انگلستان): sas

۳- روسیه: SOBR

۴- فرانسه: RAID، GIGN

۵- آلمان: GSG۹، SEK، PSK، MEK، PSG و…

۶- ایتالیا: NOCS، GIS

۷- اسپانیا: GEO

۸- چین: پلیس هنگ کنگ

۹- هلند: BBE، BSB، Rk

۱۰ سوییس: Enzi an، Argus، Barracuda

۱۱- و…

این تنها گوشه‌ای از نیروهای امنیتی می‌باشد که از وینگ چون جهت دفاع غیر مسلحانه بهره می‌گیرند. در حال حاضر بیش از ۷۵٪ نیروهای امنیتی اروپایی یا به طور کامل مشغول فراگیری وینگ چون می‌باشند و یا اصول و تعدادی از تکنیک‌های برگزیده آن را آموزش می‌بینند.

          منابع

• Wing Tsun چیست؟ IWTA
• تاریخچه وینگ چون کونگفو از ابتدا تا کنون به زبان فارسی