تاریخچه و قوانین دوچرخه سواری
دوچـــرخــه ســــوا ری
تاریخچه پیدایش دوچرخه سواری در ایران و جهان
در عصر که ما در آن زندگی می کنیــم اکثر کارها ماشینی شده است و در مقابل ، فعالیت های بدنی مختصر و کوتاه گردیده است . در این شرایط وسیله ای که بتواند انسان را سریع تر به مقصد برساند و موجب تحرک جسمی نیز باشد مورد توجه قرار می گیرد . در اینجا وسیله ای به نام دوچرخه بســیار کار ساز است . دوچرخه وسیله ای ساده ،سبک و انفرادی است که هم برای رفت و آمد سریع تر و هم به منظور تفریح و سرگرمی و ورزش به کار می آید .
از همان سال های ابتدای اختراع دوچرخه ، کسانی که از این وسیله استفاده می کردند ، به تدریج در کار خود مهارت یافتند و به این نتیجه رسیدند که می توانند با هم به رقابت بپردازند و مسابقاتی برگزار نمایند .
از ابتدای تاریخ ، انسان همواره در این آرزو بود که هر چه سریع تر بتواند از نقطه ای به نقطه دیگر برود.
در سال 1690 اولین دوچرخه سوار به جهان معرفی گردید . او یک فرانسوی به نام سیوراک [1] بود .
نخستیــن مسابقه دوچرخه سواری درسال 1868 در محلی به نام هندون در انگلستان انجام شد . در سال 1877 اولین اتحادیه ملی دوچرخه سواران در انگلستان تأسیس شد. پایه های فـدراسیون بین المللی دوچرخه سواری در سال 1900با تأسیس اتحادیه بین المللی دوچرخه سواری ریخته شد و مرکز این اتحادیه در شهر پاریس بود .
مختصری از تاریخچه دوچرخه سواری در ایران
در سال 1324 اولین باشگاه دوچرخه سواری در ایران تأسیس گردید و در سال 1325 فدراسیون دوچرخه سواری ایران تأسیس گردید .
اولین مسابقه قهرمانی کشور در سال 1327 در مسیر تهران – کرج و بالعکس برگزار گردید. اولین مسابقه که به صورت تور در ایران برگزار گردید در سال 1338برگزار شد. در یان تور مسافت 1350 کیلومتر در مسیر تهران ، فیروزکوه ، ساری ، بابلسر ، رامسر ، رشت ، قزوین و تهران توسط دوچرخه سواران طی گردید و آقای جاسم زاده به مقام قهرمانی رسیــد.
اولین ورزشکار دوچرخه سوار ایرانی که در سال 1951 به مسابقات بازی های آسیایی هنـــد اعزام گردید آقای جاسم زاده بود .
انواع دوچرخه و وزن آنها
1- دوچرخه استقامت که اصولاً سنگین تر از دوچرخه های مخصوص سرعت در پیست می باشد .
2- دوچرخه جاده معمولاً بین 8تا 13 کیلو گرم است .
3- دوچرخه سرعت که از فیبر کربن ساخته می شود ، 3کیلو گرم وزن دارد و حداکثر وزن آن به 6 کیلو گرم می رسد .
4- دوچرخه های مخصوص به نام سایکلو کراس که نسبت به بقیـه کمی سنگین تر است و برای مسیر با مانع است .
5- دوچرخه های استایر ، که مخصوص پیســت موتـور است و وزن آن 7 تا 5/7 کیلو گرم است .
6- دوچرخه مسـابـقات کوهستان که حدودأ 10 تا 12 کیلو گرم است .
7- دوچرخه مخصـوص مسـابـقـات (BMX ).
8- دوچرخه الکتـروباتیـک مخصوص مسابقه الکتروباتیـک.
9- دوچرخه مخصوص مسابقــات سایکل بال ( فوتبال با دوچرخه ) .
10- دوچرخه تاندوم که دو نفره است و وزن آن 12تا 15 کیلو گرم است .
مشخصات دوچرخه های مسابقـــه ( کورســی )
وزن دوچرخ های کورسی کمتـر بوده و فرمان آن در سطح پایین تر از زیــن قرار می گیرد . این دوچرخه ها را مخصوصاً به این شکل خاص می سازند تا دوچرخه سوار در روی وسیـله به حالت خمیــده رو به جلو قراربگیـرد و بدین ترتیـــب مقاومت هوا کمتــر شـده و سرعت بیشـــتر گردد.
طوقه و تایر دوچرخه های کورسی را باریک تر می سازند تا کم ترین اصطکاک رابا سطح جاده و پیـیست داشته باشد و سرعت بیشتری بگیــرد .
در ساخت دوچرخه های کورسی معمـولاً در انـتخاب آلیـــاژ برای بــدنــه به استــحکــام ، همـــراه بـا ســـبـکی تـوجــه مـی شود.
مشـــخصـات دوچــرخــه هــای مـخـصــوص پـیـــسـت
طول طبق کوتاه تر بودن ، خودرو ثابت است ، تــرمـز نـدارد، شـیـب لوله کرپــی زیاد است ، آلیاژ فرمان بسیــار محـکم بوده و معمولاً از جنس آهن می باشد ، ضـامن و قمقمه ندارد و نوع لاستیــک آن نیز متـفاوت است .
وسایــل شخصـی مورد نیـاز برای دوچرخه سواری:پیراهن ، شـورت ،دستکـش ، عینک ، کلاه و کفـش .
پیراهن و شورت دوچرخه سوار : از جنس خاصی است که حالت آیـرودیــنـامـیــکی را تشدید کرده و امکان افزایش عملکرد دوچرخه سوار را در سرعت بالا تأمین می کند.
دستکـــــش : زیر آن معمولاً چرم و جیر و روی آن به وسیلــه ی نخ های ابریشــمم و به صورت توری می باشد.
کفش دوچرخه سواران : از جنس فایبر گلاس فشرده می بــاشد که دیگر احتیاجی به فنر ندارد و پل های مخصوص آن مربوط به پمجه رکاب می شود که نام مخصوص آن لوک می باشد .( لوک نام کارخانه است )
کلاه : کلاه دوچرخه سواری بر دو نوع است یک نوع حالت آیرودیـــنامیــکی داشته که جنس آن فایبــر گلاس ساست و نوع دیگر از چرم بوده که دیگر مورد مصرف ندارد و ابعاد مختلف به خود می گیرد.
قوانیــن : مقررات اتحادیه بین الملل دوچرخه سواری (Usi ) اندازه های زیر را برای دوچرخه مسابــقات تأکید نموده است :
1- حداکثر طول دوچرخه 185 سانتی متر
2- قطر طوقه جلو حداقل 5 و حداکثر 70 سانتی متر
3- حداقل قطر طوقه عقب 55 سانتی متر
4- فاصله میل توپ تنه تا مرکز چرخ جلو حداقل 54 و حد اکثر 65 سانتی متر
5- فاصله محور میل توپ تنه از سطح زمین حداقل 24 و حداکثر 30 سانتی متر
6- حداکثر عرض فرمان 50 سانتی متر
7- حداکثر طول زیــن 5/27 و حداقل 24 سانتی متر
مشخصات لاستیــک مـــورد اسـتفـــــاده
1- وزن لاستیـــک مسابقه مرحلـه ای جاده از نوع ابریــشم بین 240 تا 260 گرم و ضخامت آن 223 کیلومتر و باد چرخ جلو 7 و چرخ عقب 8 اتمــسفر می باشد.
2- وزن لاستـــیک او نوع پنبــه در جاده 350الی 380 گرم و ضخامت 25 میلی متر و باد چرخ جلو 6 و چرخ عقب 7 اتمســفر می باشد .
3- وزن لاستیـــک در مسابقات مختلف پیســت بیــن 160 الی 180 گر و ضخامت آن 20 میلی متر وباد چرخ عقب 9 اتمســـفر می باشد .
چگونــــگی بــرگــزاری مـســــابـــقــــات دوچـــرخــــه ســــــواری
در دنیـــا کمتر کســی است که دوچرخـه و طــرز کـار بـا آن را نشــنـاســـد و امـروزه دوچـــرخـه سواری از ورزش هـای مــحبـــوب و رایــــج در هـمه کــشور ها اســــت .
انواع مسابـــقـــات جاده
مسابقــات استـقامت یک مرحله ای ، تایم تریل انفرادی ، تور سایــکل کراس
مسابقـــات استقامت جام جهانی 250 کیلو متر
مسابـقــات استقامت جوانان 18 سال و زیر 18 سال 140 کیلومتر
تور دوچرخه سواری
از رایج تریــن و مـحبوب ترین مسابقات دوچرخه سواری در جاده ، مسابـــقه تـور اسـت که در چند مرحله انجام می شود.
از کشورهای مهم برگزار کننده تــور دوچرخه سواری در دنیــا که از جایــگاه ویژه برخوردار می باشند، می توان از کشورهای فــرانســه ، ایـتالیــا ، اسـپـانیــا و بـلژیــک نام برد.
از تور هایی که د رداخل ایــران برگزار می گردند می توان ، تور استان مرکــزی ، تور خـراسان و تور مازندران که همه ساله در تاریخ معینی برگزار می گردد نام برد که این تورها چه داخلی و چه خارجی همه زیر نظر (Uci) می باشد .
قابل ذکر است تور فـرانسه در سال 1903 به ابــتکار آقای هـانری دگـــرانـژ در فرانســه پا گرفت و از آن تاریخ به بعد همه ساله به طور مستقیم با شرکت بهــترین دوچرخه سواران برگزار می گردد.
استراحـــت
در مسابقات تور جوانان هر 6 روز یک روز استــراحت و برای بزرگسالان برای هر 10 روز یک روز استراحت باید در برنامه گنجــانده شود .
قهرمان انفرادی کسی است که کم ترین زمان را درکل مراحل احراز کرده باشد. پیــراهن سبز به آن دوچرخه سواری تعلــق می گیرد که زودتر از دیگران از خط پایان مرحله سخت و طاقت فرســای کوهستـان عبور نماید. پیراهن ارغــوانی متعــلق به قهرمان هر مرحله ازخط پایان می باشد. پیراهن آبــی از آن دوچرخه سواری است که قهرمان مجموع امتیــازی باشد. پیراهن طلایی برای قهرمانی است که درمجموع مــراحل بهترین زمان را به دست آورد.
بررســـی مـســابـقـــــات
1- حداکثـــر مسافت تورهای یک مرحله برای جوانان 140 کیلومتر و برای بزرگســالان 200کیلو متر است .
2- حداکثـــر مسافت برای افراد 18 سال الی 23سال 180کیلو متر است .
3- اگر مسیــر مسابقــه از 150 کیلومتر باشد می توان تعداد مـوقعیـــت های تغذیه را افزایش داد.
4- از محل استــارت واقعی و بعد از طی مسیــری 50 کیلو متر تا 20 کیلو متر آخر مسابقه می توان از موقعیت تغذیه استفاده کرد.
5- ورزشکاران باید دو شماره به پیراهن و یک پلاک بر روی تنه دوچرخه نصب نماید.
6- در خط پایان ، داور باید از پرچم شطرنـجی و قابل دید برای ورزشکاران استفاده نماید.
7- کنترل فنی دوچرخه ها قبــل از شروع مسـابقــ] الزامی است .
8- حضور نیـــروهای پزشکی ، آمبولانس و نیــروهای انتظامی در برگزاری مسابقات الزامی است .
چگــونگـی بــــرگـــزاری تـــایــم تـــریــل انــفـرادی جـــاده
1- حداکثر مسافت تایم تریل انفرادی برای جوانان 30 کیلومتر و در مسابــقات جهانی المپیــک 20 الی 30 کیلومتر می باشد.
2- حداکثر مسافت تایم تریل انفرادی برای زیر 23 سال 40کیلومتر و در مسابـقات جهانی المپیک 30 الی 40 کیلومتر می باشد .
3- حداکثر مسافت تایم تریل انفرادی برای بالای 23 سال 80 کیلومتر و در مسابقات جهانی المپیک 40 الی 50 کیلومتر است .
4- شماره قابل نصب بر روی پیراهن دوچرخه سوار یک شماره می باشد.
5- در خط پایان کرنومتر با عبور طوقه جلوی دوچرخه زده می شود.
6- فاصله حرکت نفرات یک تا سه دقیقه می باشد که با توجه به شرایط تغییر می کند.
7- در این مسابقات کسب زمان کمتر برای دوچرخه سواران حائز اهمیـــت است.
بـــر گزاری مسابقــات سرعت ( پیســت)
منظور از مسابقــات پیس ، رشته هایی از مسابقات دوچرخه سواری است که در اســتادیوم های مخصوص بــرگزار می شود .اندیشه ایجاد چنین استادیوم هایی از آنجایی بروز کرد که مردم می خواستند در مکانی بنشینند و به تماشای رقابت گروه های دوچرخه سواری بپــردازند.
استادیوم های مخصوص دوچرخه سواری را ولــودروم[2] می نامند . پیســت ولودروم سطحی است که نسبت به سطح افق 33 درجه شیـــب دارد و حداکثــر زاویه این شیــب 45 درجه می باشد.
در پیست این رشته های اجرا می شوند :
1000متر سرعت انفرادی
2000متر سرعت انفرادی
4000 متر تعقیبــی انفرادی
4000 متر تعقیبی تیمی
دور امتیازی ( پوینتــریس)
کایرین (پشت موتور)
حـــذ فــــی
تاندم اسپرینــت
مدســـین (امدادی)
المپیک اسپرینـــت
طول پیست 200متری ، 250متری و 400متری بوده و برای مسابقــات رسمی بین المللی از ابعاد 33/333 سانتی متر استفاده می کنند.
جنس پیست : از سه نوع چوبی ، سیمانی و آسفالت مخصوص
عرض پیست : حداقل 5متر وحداکثر 9 متر و جهت مسابقات رسمی 7 متر می باشد.
نحوه اجرای مسابقات سرعت ( پیــست)
الف ) دور امتیازی ( پوینتریس)
1- این مسابقه برای بزرگسالان 40 کیلومتر و جوانان 24 کیلومتر است .
2- اگر این مسابقه در پیست انجام شود برای بزرگسالان 120دور و برای جوانان 72 دور در پیست 33/333 سانتی متری است .
3- در هر آخر خط به نفرات اول تا چهارم امتیازات 5 ،3 ،2 و 1 داده می شود .
4- در آخرین دور عبور از خط پایان امتیاز دوبل محاسبه می شود.
5- از هر تیم دو نفر حق شرکت دارند.
6- تعداد نفرات برای برگزاری این مسـابقه 24 نفــر و در صورت ضرورت تا 29 نفر هم قابل افزایش می باشد .
ب ) مسابقه 1000 نار سرعت انفــرادی
1- در این مسابقه صرفاً یک نفر شـرکت خواهد کرد.
2- دوچرخه سواران به صورت انفرادی از یک طرف پیســت استارت خواهند کرد .
3- در پیســـت 33/333 سانتی متر 3 دور کامل باید طی شود.
4- در صورت بروز نقص فنی و پـنچــــری مــورد تــأییــد داوران امـــکـان اسـتـارت مجــدد وجـــود دارد. ( بعد از 15 دقیقه )
ج ) رشته کایرین ( پشت موتور )
1- نوعی مسابقه سرعتی می باشد که بسیار جذاب است .
2- 6 یا 8 دوچرخه سوار در این مسابقه پشت سر موتور حرکت می کنند.
3- این مسابقه 6 دور می باشد که 4 دور آن پشت سر موتور و 2 دور آخر بدون حضور موتور سوار است .
4- سرعت اولیه موتور 25 کیلومتر و سرعت ثانــویه 45 کیلومتر در ساعت است .
5- در صول 4 دور اول دوچرخه سواران حق سبقت گرفتن از موتور را ندارند.
6- اگر تعداد نفرات بیش از 8 نفر باشد قبل از مسابقه نهایی چندین مسابقه انجام خواهد شد .
7- کایرین در مسابقه قهرمانی آسیــا و جهــانی برگزار می شود.
د )دور حـــدفی
1- در این مسابقه پس از هر 2 دور یک نفر از دور مسابقه حذف خواهد شد.
2- تعداد دورها در این مسابقه از فرمول (n- 2) ( تعداد نفــرات ) تبعیــت می کند.
3- به دلیل حذف سرعت این مسابقه در حد بالایی بوده و به 60 کیلو متر در ساعت هم می رسد.
4- اگر نفر پیشتاز از پشت سر به گروه برسد و بدون رعایت فاصله با آنان باشد او حذف خواهد شد.
ه ) اسپــرینت 2000متر
1- استارت 200متر با استفاده از طپــانچه است .
2- شکستــن زنجیر در حین مسابقه نقص فنی است و استارت مجدد دارد.
3- دره بندی 200متر به صورت زمان گیری انفرادی است .
4- در مرحله یک چهارم نهایی دوچرخه سواران دو به دو با هم مسابقه می دهند و انجام مسابقه نیز در دو نوبت است و هر بار یک نفر جلو قرار می گیرد و در صورت تساوی بار سوم نیـــز اجرا خواهد شد .
و ) 4000 متر تعقیـبـــی تیـــمی و انفرادی
1- این مسابقه به صورت انفرادی و یا تیــمی در دو طـرف پیســت به صورت هم زمان شروع می شود.
2- ملاک موفقیت در این مسابقه کسب زمان کمتر است و 8 نفر یا 8 نیم برتر به مرحله نهایی می رسند .
3- در ماده انفرادی یا تیمی ، نفر یا تیمی که بتواند فاصله را ازمیان برداشته و از پشت به حریف برسد ، مسابقه را به پایان رسانده است .
4- این مسابقه برای آماتورها و بزرگسالان 4 کیلومتر و برای جوانان 3 کیلو متر می باشد .
5- 4000 متر شامل 12 دور کامل در پیست قانونی می باشد (33/333 سانتی متر ).
6- در مسابقه تعقیبی تیمــی ، زمان تا نفر سوم محاسبه خواهد شد .
[1] Sirrac
Veloderom[2]
