طراحی اولین نرم افزار استعدادیابی پیکری شنا swim size
استعداد یابی ورزشی چیست؟ در واقع ، استعدادیابی نوعی فعالیت علمی – اجرایی سیستماتیک برای غربال جمعیت های بزرگ است که منجر به شناسایی استعدادهای مناسب ورزشی می شود . این امر می تواند به شکل های مختلف یا به عبارت بهتر بر اساس مدل ها مختلفی شکل بگیرد .
نگارش گزارشی از عملکرد کمیته استعدادیابی به جمع بندی فعالیت ها و ارائه راهکارهای اجرایی برای سال های آینده کمک زیادی می کند . در مورد مسأله استعدادیابی هم فی نفسه چنین مزیتی وجود دارد اما نکته ای که وجود دارد این است که این امر از نظر علمی و اجرایی موضوع بسیار تازه ای است و نیاز به زمان دارد . بر این ادعا شواهدی هم باید اضافه شود ، مثلا کافی است مفاد درسی دانشجویان تربیت بدنی در سطوح مختلف را ببینید یا به گرایش فارغ التحصیلان این رشته نظری بیاندازید . متاسفانه ، هیچ واحد درسی یا گرایش رسمی در این مورد در ایران وجود ندارد . شاهد دوم این است که در سازمان تربیت بدنی تا به حال برنامه ملی با قابلیت های اجرایی و مالی متناسب برای استعداد یابی ارائه نشده است درحالی که توسعه ورزش قهرمانی بستگی فراوانی به چنین برنامه هایی دارد. شاهد سوم اینکه تعداد تحقیقات علمی که به طور مستقیم با استعدادیابی مرتبط باشد بسیار اندک است . در چنین فضایی که زیر ساخت های ملی فراهم نشده است جزم کردن عزم برای استعدادیابی کار چندان ساده ای نخواهد بود بویژه این امر زمانی اهمیت بیشتری می یابد که ما بدانیم رشته های ورزشی پایه به دلایل مختلف نمی توانند چندان به برخی از «موتورهای پنهان » استعدادیابی دسترسی داشته و از آن بهره ببرند . توضیح بیشتر در این باره اینکه برخی از رشته های ورزشی که پر طرفدار و مهیج هستند بخت بیشتری برای جذب نیرو های انسانی را داشته و همیشه بخش مهمی از منابع انسانی و مالی را جذب نموده و به عبارتی از نوعی استعدادیابی سازماندهی نشده و تصادفی برخوردار بوده اند . نکته مهم این است هر گاه تعداد رویداد یا فرایند در استعدادیابی تصادفی بیشتر شود احتمال موفقیت به شکلی تصاعدی بالاتر می رود . البته ،محدودیت پیش گفته نه تنها برای شنا ، دو میدانی و ژیمناستیک ، بلکه برای طیفی از رشته هایی که امکان استعدادیابی ملی در آنها به لحاظ مشکلات و نارسایی های مختلف وجود ندارد ، مشاهده می شود .
استعدادیابی ورزشی چیست؟ در واقع ،استعدادیابی نوعی فعالیت علمی – اجرایی سیستماتیک برای غربال جمعیت های بزرگ است که منجر به شناسایی استعداد های مناسب ورزشی می شود . این امر می تواند به شکل های مختلف یا به عبارت بهتر بر اساس مدل های مختلفی شکل بگیرد . اما در هر حالت عوامل زیر می توانند به شدت بر نتیجه کار تاثیر بگذارند :
· برنامه ریزی پایه ها
· توانمندی های علمی
· همکاری بین بخشی
· حمایت های مالی
· وفاداری به برنامه
در بسیاری از کشورها برنامه ملی استعدادیابی ورزشی در حال اجرا بوده یا اینکه لااقل آغاز شده است . قطر ، استرالیا ، اسکاتلند ، انگلستان و چین نمونه های نسبتاً جدید هستند اما از میان مشهور ترین نمونه های کلاسیک می توان به نظام استعدادیابی اتحاد جماهیر شوروی یا آلمان شرقی اشاره کرد . همان گونه که قبلاً اشاره شد در ایران این زمینه سابقه چندان واضح و کاملی ندارد .
استعدادیابی در شنا
انگلستان در راستای آماده سازی هر چه بهتر خود برای بازی های المپیک 2012 لندن از سال 2006 استعدادهای گزینش شده خود را به مدرسه southpole در استرالیا می فرستد . این مدرسه شنا دارای امکانات تمرینی و آموزشی خیلی خوب و مربیان بسیار ورزیده ای است که تا به حال قهرمانان متعددی را به دنیای شنا معرفی کرده است . هزینه های اقامت و آموزش هر شناگردر این مدرسه حدود 20 میلیون تومان در سال است . اما بر اساس تخمین های مسئولین ورزش انگلستان این امر می تواند نتیجه ای به مراتب پربارتر برای این کشور داشته باشد . نکته کلیدی این است که استعدادهایی که قبلا در انستیتو ورزش بریتانیا شناسایی و گزینش می شوند بخت این را دارند که طی یک دوره تقریبا 7 ساله امیددار کسب مدال طلای المپیک باشند . دراین فرایند که به طور خلاصه شرح داده شد تقریبا تمام اجزای مورد نیاز که پیشتر ذکر شد تمهید دیده شده است . نقطه شروع قهرمانی در المپیک ، استعداد یابی است .
فعالیت های انجام شده در سال 1385
در سال 1385 مجموعه ای از فعالیت ها برای ساماندهی و برنامه ریزی استعدایابی شنا اجرا شد . هر چند به دلیل وجود مشکلات متعددی از جمله چالشی به عنوان واگرایی بین بخشی در مجموعه ورزش کشور سرعت کار چندان مطلوب نبوده است . هرچند یکی از مهم ترین دستاوردهای فعالیت های یک ساله تهیه نخستین نرم افزار استعدادیابی پیکری شنا swim size بوده است که کار بررسی و تطبیق استعدادها را بسیار تسهیل می کند . اهم عناوین فعالیت های انجام شده را می توان به شرح ذیل اعلام کرد :
· تدوین آیین نامه کمیته تحقیق و توسعه (استعدادیابی ) فدراسیون
· نخستین نرم افزار استعداد یابی پیکری شنا swim size
· حضور کارشناسان استعدادیابی در مسابقات گروههای سنی کشور و سنجش شناگران
· آموزش سطح اول آنتروپومتری به 4 نفر از مربیان برجسته شنا و شیرجه
· تهیه ابزارها و وسایل مورد نیاز استعدادیابی
· سنجش شناگران نخبه ایران در جریان برگزاری مسابقات لیگ قهرمانی کشور
· تهیه بانک اطلاعات پیکری شناگران نخبه ایران
· تهیه پروپوزال و فرم اولیه طرح استعدادیابی شنا در مدارس شهر تهران
چشم انداز سال آینده
با توجه به راه برد فدراسیون در زمینه استعدادیابی برنامه هایی برای گسترش فرایند استعدادیابی یا استعداد گزینی تهیه شده است . از جمله این موارد تهیه برنامه ای برای استعدادیابی میدانی در مناطق منتخب آموزش و پرورش تهران است. این برنامه نیاز به همکاری بین بخش آموزش و پرورش دارد و در پایان می تواند به غربال موثر جمعیت هدف استعدادیابی منجر شود . همچنین نسخه های جدید تر نرم افزار استعدادیابی تدوین خواهد شد . از طرف دیگر امید است با تشکیل جلسات رسمی کمیته تحقیق و توسعه و با تدوین داده های هنجاری ، امکان توسعه علمی فرایند استعدادیابی در موضوعاتی همچون فیزیولوژی ورزشی ، پزشکی ورزشی و دید سنجی فراهم آید .
دکترشهرام فرج زاده
رئیس کمیته استعدادیابی
نشریه رسمی فدراسیون شنای جمهوری اسلامی ایران