تاریخچه و قوانین پارکور

پارکور (به فرانسوی: Parkour) یا هنر جابجایی (به فرانسوی: L’art du déplacement) یا شهرنوردی به پیشهاد گروه رها ^[۱] یک راه نوین برای تعامل با محیط اطراف فقط با استفاده از توانایی‌های انسان است. داوید بل، بنیان‌گذار پارکور در فرانسه می‌گوید: جنبهٔ فیزیکی پارکور، غلبه‌کردن بر تمامی موانع پیش روست، درست مانند این‌که در شرایط اضطراری گیر کرده باشید. پارکور فقط صرف حرکات نیست، بلکه مجموعه‌ای هدفمند و دارای فلسفهٔ خاص خویش است. پس هدف پارکور، رسیدن به مقصد با استفاده از کاراترین، روان‌ترین و مستقیم‌ترین مسیر و مناسب‌ترین حرکات است که می‌تواند شامل دویدن، پریدن، بالا رفتن و خزیدن باشد. «کارایی» یکی از مهم‌ترین مشخصه‌های پارکور است، و به این معنی است که لازم نیست حرکات سریع‌ترین باشند، بلکه باید مستقیم‌ترین و با صرف انرژی کمتری انجام شوند و همچنین مانع آسیب دیدگی دراز مدت یا کوتاه مدت شوند.^[۲]

به کسانی که از اصول پارکور در زندگی خود بهره می‌برند «تراسور» گفته می‌شود.

           تاریخچه پارکور

پارکور از زمانی که انسان نیاز به شکار کردن و شکار نشدن داشته، وجود داشته‌است. انسان‌ها به طور طبیعی گستره‌ای قابل توجه از حرکات و حالات ممکن را برای گذشتن از موانع به وجود می‌آورد. از آن گذشته، کودکان به سهولت و صورت بدیع و با نشاط حرکت می‌کنند، ولی ما هنگامی که شروع به حرکت آگاهانه می‌کنیم، آن ویژگی را از دست می‌دهیم. افراد زیادی در طول تاریخ بر روی حرکت انسان و بهبود آن کار کرده‌اند (از جمله عیاران کاغذباز).

اما پارکور به معنای خاص آن، توسط ریموند بل (Raymond Belle) که یک سرباز فرانسوی جنگ ویتنام بود پایه‌گذاری شد. او و همراهانش به‌دنبال به وجود آوردن یک روش کارا و مناسب برای «تعقیب و فرار» بودند. این فعالیت‌ها، سرانجام توسط فرزندش داوید بل (David Belle) بصورت مدوّن درآمد. داوید بیشتر عمر خود را صرف سامان‌دهی این ورزش کرد و نام «پارکور» را بر آن نهاد. او و دوستانش، از جمله سباستیان فوکان (Sebastien Foucan) که مشهورترین آن‌هاست، با آموزش‌های ریموند بل این ورزش را از ترکیب ورزش‌های مختلفی مانند ژیمناستیک و با هدف کمک‌کردن به دیگران در مواقع اضطراری، در حاشیه پاریس به وجود آوردند ^[۳]

            پارکور در ایران

اولین نشانه از حضور پارکور به صورت حرفه‌ای در ایران، حضور امیرحسین ایمانی و کوشا فتحی‌نژاد در مستند سال ۲۰۰۳ لندن بپر (به انگلیسی: Jump London) بود. هدف این فیلم نشان دادن گسترش پارکور در دنیا بود، برای همین منظور از گروه‌های مطرح و فعال پارکور در دنیا تقاضای همکاری نمودند و گروه irPk که بعداً به رها تغییر نام داد نیز در این پروژه همکاری کرد. در آن زمان(۱۷ سپتامبر ۲۰۰۴) گروه اینترنتی Parkour_Iranه [۲] توسط گروه irPk تشکیل شد که با وجود غیرفعال بودن هنوز دارای بیشترین عضو در بین گروه‌های پارکور است.

با گسترده شدن پارکور در ایران و احساس نیاز به آموزش حرفه‌ای تر، امیرحسین ایمانی در تابستان سال ۲۰۰۴ برای آموزش دیدن زیر نظر یکی از موفق‌ترین گروه‌های پارکور دنیا به لندن رفت. [۳] و سایت www.urbanfreeflow.ir از تاریخ ۱۶ نوامبر ۲۰۰۴ با اجازه آن گروه شروع به کار کرد.[۴] ^[۴]

در پاییز همان سال بود که این گروه به رها تغییر نام داد و اولین دوره کلاس‌های پارکور با هدف انتقال تجربه‌هایشان در مجتمع ورزشی شهید چمران (بولینگ عبدو) برگزار کردند و وب‌گاه www.parkour.ir ه [۵] نیز شروع به کار کرد.^[۵][۶]توجه رسانه‌ها با اجرای نقش دو نفر از اعضای گروه رها (احسان دادفر و آرمان خاشعی) در کلیپی به نام کبوتر (تابستان ۱۳۸۴)^[۷] ، [۶] تولید فیلمی کوتاه برای جشنواره پلیس ، مصاحبه با نشریات مختلف (مانند ۴۰چراغ [۷] و[۸] Teenager) و خبرگزاری Ascosiated Press و شرکت در نمایشگاه بین‌المللی ورزش ۲۰۰۸ … به این ورزش بیشتر شده و علاقه‌مندان بسیاری شروع به تمرین کرده‌اند. هم چنین گروه رها برای آشنا شدن مخاطبان با این ورزش به دعوت رییس کمیته ایروبیک حرفه‌ای و مهارتی در مراسم افتتاحیه اولین دوره مسابقه ایروبیک حرفه‌ای کشور (۲۵ آبان ۱۳۸۵) در ورزشگاه شهید چمران به ایفای نقش پرداختند.

به مرور زمان گروه‌های دیگری در سطح ایران شروع به فعالیت کردند که می‌توان به گروه‌های شفق، بن هدز، فراز و ونتد (تبریز) و شاهرگ ^[۸] اشاره کرد که گروه شفق اولین همایش پارکور در تهران با حضور اکثر علاقه‌مندان به این رشته را در تابستان ۸۷ برگزار کرد. بزرگترین همایش پارکور توسط گروه رها و پارادوکس با حمایت ردبول در تاریخ ۲۷ فروردین ۱۳۸۹ برگزار شد .تیم های بسیاری از شهرهای مختلف ایران برای شرکت به تهران آمدند که متاسفانه علیرغم داشتن مجوزهای لازم، به علت زیاد شدن بیش از حد جمعیت که بیش از ۵۰۰۰ نفر تخمین زده شد، همایش لغو شد. ^{[۹] [۱۰]}

          فلسفه پارکور

پارکور یک رشتهٔ ورزشی است، اما فلسفه‌ای با ارزش‌های خاص خود و برای آگاهی از توانایی‌های خویشتن، مبارزه علیه خود و پرورش جسم و روح دارد. پارکور گذشته از یک ورزش و هنر، یک شیوهٔ زندگی کردن و یک فلسفهٔ روزانه‌است.

یکی از فلسفه‌های این ورزش، اتکا به توانایی‌های جسمی و ذهنی افراد برای کمک کردن به کسانی است که در شرایط خاصی قرار دارند. به همین دلیل است که در این ورزش خبری از مسابقه و رده‌بندی ورزشکاران و غیره نیست، زیرا هر کسی تنها برای خودش و نه برای اثبات برتری خود، تمرین می‌کند.

بسیاری پس از آشنایی با پارکور، اصول آن را در زندگی خود نیز به کار می‌برند. به کسانی که از اصول پارکور در زندگی خود بهره می‌برند «تراسور» گفته می‌شود.^[۱۱] هنر پشت سر گذاشتن کارای موانع، با به چالش کشیدن فیزیکی و جسمی خود باعث می‌شود که با موقعیت‌های زندگی روزانه آسان‌تر کنار بیاییم. وقتی که یک مانع یا به عبارتی وضعیتی دشوار در زندگی ما پدیدار شود، یک تراسور همانگونه که در پارکور یاد گرفته، سریع و کارا بر آن غلبه می‌کند و بدون تغییر مسیر به راه خود ادامه می‌دهد.

جدا از حرفه‌ای شدن در حرکات، قسمت اصلی آموزش و تمرین صحیح پارکور، توانایی غلبه بر ترس و استفاده از آن در زندگی است، چرا که ابتدا باید بتوان بر ذهن و تفکر خود چیره شد تا توانایی حرفه‌ای شدن در پارکور در ما بوجود آید. کسانی که پارکور تمرین نمی‌کنند معمولاً دربارهٔ آین موضوعات چیزی نشنیده یا ندیده‌اند؛ در صورتی که به گفتهٔ بنیان‌گذار این هنر، «فلسفه» جزء درونی پارکور است.

           پارکور چه چیزی نیست؟

پارکور حرکات آکروباتیک، بدل کاری، رقص، حرکات احمقانهٔ بدون توجه به عواقب آن و پرش‌های بلند بدون دلیل نیست. هم چنین پارکور «حرکت‌های دلخواه» نیست بلکه مجموعه‌ای از حرکات از پیش تعریف شده و هدفمند است.

در پارکور خبری از مسابقه و کل‌کل هم نیست. یک کمپین از یکم ماه مه سال ۲۰۰۷ توسط وبگاه رسمی پارکور برای حفاظت از پارکور و فلسفهٔ آن در مقابل مسابقه و رقابت آغاز شده‌است. اعضای این کمپین اعتقاد دارند که «مسابقه» افراد را تحریک می‌کند که با دیگران برای رضایت تماشاگران یا اثبات برتری‌های خود و یا احیانا سودهای مالی مبارزه کنند؛ در حالی که در پارکور، افراد در کنار یکدیگر و فقط برای خودشان تمرین می‌کنند. پس پارکور نمی‌تواند تبدیل به یک رشتهٔ مسابقه‌ای شود، مگر آن که اساس وجودی آن یعنی «پرورش خود» نادیده گرفته شود.

           تفاوت دو آزاد و پارکور

دو آزاد (به انگلیسی: Free running) در ابتدا معادل انگلیسی واژهٔ پارکور بود، اما اکنون خود به عنوان شاخه‌ای مستقل از ورزش شناخته می‌شود. دو آزاد در مقایسه با پارکور دارای حرکاتی با جزئیات بیشتر است. حرکات دو آزاد مانند چرخش‌ها و گردش‌ها برای خلاقانه‌تر شدن، زیبایی و جذاب شدن ورزش است.

هدف پارکور رسیدن سریع و کارا و در مسیری مستقیم است، در حالی که دو آزاد هنر حرکت کردن در محیط اطراف، به هر صورت دلخواه و در مسیر دلخواه است.

دوندگان آزاد حرکاتی را تمرین کرده و به کار می‌گیرند که لزوماً برای غلبه کردن بر موانع انجام نمی‌شود. مهم‌ترین عنصر در دو آزاد، هارمونی بین دونده و مانع است و حرکات باید بدیع، زیبا و خلاقانه باشد.

           حرکات پایه

قابل توجه‌است که برای بسیاری از این حرکت‌ها در فارسی نیز از کلمه انگلیسی آن استفاده می‌شود هم چنین تمامی این حرکت‌ها به صورت تنها یک تکنیک خاص نیستند بلکه زیر مجموعه یک تکنیک می‌باشند که در شرایط متفاوت اجرا می‌شوند.

^[۱۲]

           محل تمرین

بر خلاف بسیاری ورزش‌های دیگر پارکور تا کنون در زمین یا ورزشگاه اختصاصی تمرین نمی‌شود ، البته تلاش‌هایی در این رابطه صورت گرفته‌است ^[۱۳] تراسورها در محیط‌های شهری مانند سالن‌های ورزش ، پارک‌ها ،زمین‌های بازی و سازه‌ها و ساختمان‌های رها شده تمرین می‌کنند که باعث به وجود آمدن نگرانی‌هایی مانند تجاوز به حریم شخصی ،آسیب رساندن به اموال عمومی و تمرین در مکان‌های نامناسب شده‌است .

            وسایل و تجهیزات

پارکور وسیله و تجهیزات خاصی احتیاج ندارد و تراسورها معمولاً لباس‌های ورزشی یا معمولی سبک و راحت می‌پوشند . تنها چیزی که توصیه شده‌است یک کفش ورزشی سبک با چسبندگی زیاد است ^[۱۴] بعضی از تراسورها از مچ بند برای محافظت از مچ هایشان استفاده می‌کنند . برخی نیز از دستکش‌های نازک ورزشی برای حفاظت از کف دستهایشان استفاده می‌کنند که به علت کم کردن چسبندگی و حس باعث موضع منفی بعضی از تراسورها می‌شود.

           منبع

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Parkour»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۵ می‌۲۰۰۸).: