تنفس و نقش اکسیژن در هنرهای رزمی

تنفس و نقش اکسیژن در هنرهای رزمی

به منظور تامین و رها شدن انرژی لازم به داخل بدن و تامین سوخت مورد نیاز برای دستگاه گوارش، تامین اکسیژن امری ضروری است. تنفس فرآیندی است که اکسیژن را از هوا گرفته و آن را جهت استفاده به اندام ها می رساند. فرآیند تنفس نه تنها اکسیژن را به اندام های می رساند بلکه موجب متابولیسم سوخت حاصل از مازاد آب و دی اکسید کربن می شود که باید از بین بروند. اساسا می توان فرایند تنفس را به طرق زیر بیان کرد :

-هوایی که به داخل ششها می رود و اکسیژنی که به داخل خون نفوذ می کند.

-اکسیژنی که به داخل اندام ها ( بافت ) منتقل می شود تا برای سوخت و ساز به کار رود.

– مازاد دی اکسید کربن به داخل خون عبور می کند.

– دی اکسید کربن مازاد به داخل شش ها برگشته و به صورت بازدم به هوا بر می گردد.

اندام بدن در عمل تنفس دخیل هستند به این ترتیب :

• شش ها
• مایعات بدن

ششها :

ششها در اندام بزرگی هستند که در قسمت تحتانی قفسه سینه که به آن دستگاه تنفس میگویند واقع شده اند. ابتدا هوا از طریق بینی وارد می شود، پس از عقب دهان و حنجره که به آن « جعبه صدا» می گویند عبور میکند و وارد نای می شود. نای لوله پهنی است که به طور دائم به وسیله حلقه های غضروفی باز نگه داشته می شوند. نای به دو نایژه تقسیم می شود که هر نایژه به یکی از شش ها می رود. دیواره های نایژه حاوی بافت ارتجاعی و فیبرهای عضلانی است و زمانی که دیواره های نایژه منقبض می شوند، فیبرهای عضلانی باعث بسته شدن نایژه ها می شوند و کشیدگی بافت های ارتجاعی سبب می شود که شش ها کوچکتر نشوند. نایژه به دو لوله ی کوچک و کوچکتر تقسیم می شود و به کوچک ترین آنها نایژک می گویند، تا اینکه سرانجام منتهی به پایانه کوری به اسم « کیسه های هوائی» ( آلوئول ) می شود. و در این محل ( کیسه های هوایی ) است که هوا با خون در هم می آمیزد.

همچنان که هوا از طریق بینی، حنجره، نای و نایژه عبور میکند گرم و مرطوب می شود. طرز کار تنفس بستگی به دو چیز دارد. در مرحله نخست، بستگی به انقباض عضلات دیواره قفسه سینه و دیافراگم به هنگام دم دارد در مرحله دوم بستگی به انعطاف پذیری شش ها در حین بازدم دارد. قفسه سینه ای که شش ها را در بر دارد محفظه بسته ای است. این محفظه بسته از کناره ها و بالا بوسیله دیواره سینه محصور شده است. دیواره قفسه سینه حاوی دنده هایی است که با عضلاتی به نام عضلات بین دنده ای و در پایین با دسته بزرگی از عضله به نام دیافراگم به هم متصل شده اند. عضله دیافراگم قفسه سینه را از شکم جدا می کند. قفسه سینه غشاء نرمی به نام پلورا در یک راستا قرار گرفته است. پلورا این امکان را به شش ها می دهد که به آسانی روی دیواره قفسه بلغزند. دیافراگم به هنگام دم منقبض می شود و اندام های شکمی را به سمت پایین می راند، در همین زمان انقباض عضلات بین دنده ای سبب بالا آمدن و حرکت دنده ها می شود. هر دو این اعمال ( یعنی پایین رفتن اندامهای شکمی و بالا آمدن عضلات بین دنده ای ) بر افزایش حجم داخل قفسه سینه، گستردگی شش ها و افزایش خلا، نسبی نسبت به هوایی که از طریق مجاری تنفسی جذب می شود، تاثیر می گذارد. عضله دیافراگم در زمان بازدم شل یا در وضعیت استراحت است و در عین حال به محتوای شکم امکان بالا آمدن می دهد. همزمان، عضلات بین دنده ای شل هستند و قابلیت انعطاف شش ها باعث کشیدگی آن ها شده و شش ها به قدری کوچک می شوند که هوا را به بیرون می رانند. میزان ( تعداد ) تنفس طبیعی در حال استراحت حدودا 15 تا در دقیقه است. یعنی هر چرخه تنفس حدود 4 ثانیه طول می کشد، در طی این مدت حدود نیم لیتر هوا استنشاق و سپس تخلیه می شود.

جایی که اکسیژن در تماس نزدیک با خون نیست، حجم دستگاه تنفسی عامل مهمی است. این وضعیت در بینی، دهان ، نای ، نایژه و نایژکها رخ می دهد و به « فضای مرده » معروف است. در واقع فقط حدود %70 از هوایی که تنفس می شود، در زمان استراحت قابل مصرف است. هر چقدر هم که تنفس شما عمیق باشد، حدود 150 میلی لیتر پیوسته در فضای مرده باقی می ماند. در حال استراحت، حجم هوای قابل استفاده که از طریق شش ها قرار است به اطراف برود از 3/0 تا 15 یا 25/2 لیتر در دقیقه افزایش پیدا می کند. حجم هوای قابل استفاده از 3/0 تا %30 یا 5/10 لیتر در دقیقه افزایش پیدا می کند. اگر همین الان کمی ورزش کنید و میزان تنفس تان را دو برابر کنید. البته می توانید حجم هر تنفس را دو برابر کنید که در این حالت هوای قابل استفاده از 1 تا % 15 یا % 85 لیتر کاهش پیدا می کند، که میزان تنفس اصلی از
% 85 تا 15 لیتر افزایش پیدا می کند و این مقدار به طور متوسط 75/12 لیتر در دقیقه هوا می دهد. به عبارت دیگر، تنفس عمیق تر و آهسته تر موثرتر از تنفس سریع و سطحی است. در حالت استراحت بدن به طور تقریبی 8 لیتر هوا در دقیقه استفاده می کند، اما در طول مدت ورزش این مقدار هوا ممکن است تا 150 لیتر افزایش یابد، البته اگر ورزش واقعا با شدت انجام شود بینی نمی تواند از عهده بیش از 50 لیتر در دقیقه بر بیاید، بنابراین ورزشکار رزمی کار باید متوسل به تنفس دهانی شود. تنفس دهانی هم می تواند موجب مشکلاتی شود، به این معنی که هوای دم به همان میزان تنفس از راه بینی نه گرم است و نه مرطوب و این مسئله منجر به خشکی مجاری تنفسی می شود. گاهی اوقات، تنفس از راه دهان منجر به احساس درد در پشت جناغ سینه می شود. این مسئله خیلی مهم نیست، اما چنانچه مجاری هوایی بیش از حد خشک شود نشانگر التهاب نای است.

مایعات بدن

در بدن سه نوع مایع متفاوت وجود دارد.

-پلاسمای خون: آن قسمت از خون که مایع و شفاف است

-مایع میان بافتی : این مایع تمام سلول های بدن را در بر می گیرد.

-مایع بین سلولی که داخل خود سلولهاست

بالغ بر نیمی از وزن بدن از مایع تشکیل شده است و در بدن یک فرد 70 کیلویی، حدود 35 کیلو مایع بین سلولی، 16 کیلو مایع میان بافتی و 4 کیلو پلاسمای خون وجود دارد. از آنجایی که خون، اکسیژن و مواد مغذی را به بافت ها می رساند و باعث حذف مواد زائد می شود ( شکل 11 ) پس خون سیستم حمل و نقل درون بدن است. خون حاوی سلول ها و پلاسماست و % 55 تا % 60 از حجم خون را پلاسما تشکیل می دهد.

سه نوع سلول خونی وجود دارد :

• سلول های قرمز خون ( گلبولهای قرمز )
• سلول های سفید خون ( گلبول های سفید )
• پلاکت ها

گلبول های قرمز خون مسئول انتقال اکسیژن هستند. این گلبول ها کار انتقال را با ماده ای به نام هموگلوبین انجام می دهند. هموگلوبین مولکول خیلی بزرگی است که از چهار واحد فرعی مشابه تشکیل شده است.

هر واحد فرعی ترکیبی از (هم ) و یک پلی پپتاید است.

(هم ) حاوی یک اتم آهن است و این اتم می تواند یک مولکول اکسیژن را حمل کند. بنابراین هر مولکول هموگلوبین می تواند چهار مولکول اکسیژن را انتقال دهد. به زمان انجام این کار اکسی هموگلوبین می گویند ( ترکیب اکسیژن و هموگلوبین ) روشی که اکسیژن با هموگلوبین همراه می شود، روش خاصی است. به این معنی که نه واکنشی با هموگلوبین انجام می گیرد و نه در هموگلوبین حل می شود. به هر حال نتیجه این است که اکسیژن خیلی به سرعت از طریق گردش خون، حدود یک صدم ثانیه پخش می شود. وقتی که اکسی – هموگلوبین به بافت ها می رسد، اکسیژن اکسی هموگلوبین در ابتدا به داخل مایع میان بافتی عبور می کند و از آن پس به داخل خود سلول ها می رود. هموگلوبین آبی رنگ است ولی به هنگام جذب اکسیژن به قرمز روشن تبدیل می شود.به همین دلیل است که خون داخل وریدها تیره تر از شریانهاست، چون وریدها اکسیژن کمتری دارند. به هنگام اشباع کامل، هر گرم از اکسی هموگلوبین 34/1 میلی لیتر اکسیژن را حمل می کند. غلظت میانگین هموگلوبین 15 گرم در 100 میلی لیتر خون است، بنابراین هر 100 میلی لیتر خون می تواند حدود 20 میلی لیتر اکسیژن را حمل کند. خون اکسیژن داری که قرار است با بافت ها برسد عملا فقط حدود
% 97 اشباع شده است، در حالی که به هنگام برگشت از بافت های در حال استراحت حدود % 75 آن ( خون اکسیژن دار ) اشباع شده است. بنابراین بافت ها از 100 میلی لیتر خون حدود 6/4 میلی لیتر اکسیژن میگیرند. این مقدار به بافت های در حال سکون کامل که یک چهارم لیتر در دقیقه از اطراف اکسیژن جذب می کنند، اضافه می شود. از آنجایی که خون هرگز نمی تواند اکسیژن بیشتری نسبت به آن مقداری که در حالت سکون مورد نیاز است حمل کند ارزشی برای تنفس اکسیژن خالص یا برای تنفس زیاد قبل از تمرین ندارد. در واقع اینگونه تنفس می تماند به شدت مضر باشد، چون باعث شستشوی بیش از حد دی اکسید کربن از خون می شود.

اکسیژن به سه دلیل اصلی از اکسی هموگلوبین جدا می شود.

-اول تا زمانی که یک تعدیل فیزیکی صورت بگیرد اکسیژن کمی در بافت ها وجود دارد.

-دوم بافتها حاوی دی اکسید غلیظی هستند. غلظت زیاد دی اکسید کربن محیط را اسیدی می کند و هموگلوبین نمی تواند مقدار زیادی اکسیژن را در محیط اسیدی حمل کند.

– سوم افزایش درجه حرارت سبب جدا شدن اکسی هموگلوبین به اکسیژن و هموگلوبین می شود.

گرم کردن مناسب، اندکی درجه حرارت بافت های در حال فعالیت را افزایش می دهد، بنابراین میزان اکسیژنی که به داخل بافت ها وارد می شود تسریع می شود.

همان طور که گفته شد، اکسیژن در بافت ها برای مکانیسم سوخت و تولید انرژی به کار می رود. آب زائد حاصل از این فرایند به داخل مایع میان بافتی می رود تا در حفظ تعادل مایع بدن به کار رود. اکثر دی اکسید کربن از طریق گلبول های قرمز عبور می کند، که آنجا، آنزیم ها دی اکسید کربن را به شکلی که به آسانی در پلاسمای خون حل شود تغییر می دهد. به هر حال انحلال دی اکسید کربن در خون سبب اسیدی شدن خون می شود، یعنی حالتی که بدن به سادگی نمی تواند آن را تحمل کند- یعنی خون حامل ماده ای نیست که قادر به خنثی سازی این اسید باشد. مواد خنثی کننده هم در پلاسما و هم در گلبول های قرمز خون از پروتئین ساخته شده اند. به مواد خنثی کننده « حفاظ» می گویند و زمانی که به بررسی تنفس داخلی سلول های عضلانی برسیم در مورد آن بحث خواهیم کرد. دی اکسید کربن حل شدن به قسمت انتهای شش ها منتقل می شود و از آنجا به داخل کیسه های هوایی می رود و به صورت بازدم خارج می شود. در حدود 5 تا 10000 گلبول سفید در هر میلی لیتر خون وجود دارد. چندین نوع گلبول سفید وجود دارد، اما همه آنها برای دفاع و ترمیم به کار می روند. بدن باید از باکتری ها و ویروس های خاصی که موجب بیماری می شوند محافظت کند. پس به پیروی از آن آسیبی را نیز که باکتری ویروس ها وارد کرده اند باید ترمیم شود.

اولین واکنش به عفونت یا جراحت، در واقع تورم است، یعنی افزایش جریان خون محلی و اکثرا به آسانی در یک پوست آلوده مثل یک جوش یا کورک دیده می شود. در این محل، جریان و تجمع خون اضافی باعث می شود پوست قرمز شود. این قرمزی تا حد ممکن کمک می کند تا عفونت جدا شود، در عین حال، در همان زمان تعداد گلبول های سفید افزایش می یابد. گلبول های سفید به داخل محیط آلوده رفته و بافت های مرده و میکروب های زنده را نابود می کند. در مورد جوش، نتیجه نهایی این فرایند « عفونت» است. زمانی که محیط آسیب دیده پاکسازی شود، فرایند ترمیم شروع می شود. بافت های باقی مانده از طریق دلمه کردن مایع میان بافتی که فرایند آن سه تا چهار روز طول می کشد به هم می چسبند. بعد از آن نوبت به رشد بافت های فیبری به داخل دلمه می رسد تا پیوندی سفت را ایجاد کنند. کل این فرایند 12 هفته یا بیشتر طول می کشد. تعدادی از گلبول های سفید می توانند از طریق تولید پروتئین هایی به نام « پادتن» علیه مواد بیگانه ایمنی ایجاد کنند. این پادتن ها آن پروتئین های بیگانه ای را که  به آنتی ژن شناخته شده اند، شناسایی و خنثی می کنند. گلبول های سفید باید یاد بگیرند که چگونه این کار را برای هر آنتی ژن خاص انجام دهند. و این گونه بدین نسبت به بیماری هایی مثل سرخک ایمنی پیدا می کند( البته بندرت پیش می آید که فرد بیش از یک بار به سرخک مبتلا شود) و این که چرا مصون سازی علیه بیماری هایی مثل کزاز عمل می کند، پادتن ها در خون در گردش هستند، اما ضمنا می توانند خودشان را به بافت های سلولی گوناگونی بچسبانند. وقتی که سطح پادتن در گردش پایین است، آنتی ژن ها به سلول های بافتی میچسبند، و به آن ها آسیب می زنند و این مسئله منجر به حساسیت یا شدت متغیر می شود یعنی از تب یونجه نسبتا خفیف تا فروپاشی کامل گردش خون و مرگ. پلاکت ها، سلول های کوچکی هستند که با عمل لخته شدن سروکار دارند. وقتی که عروق خونی آسیب می بینند، پلاکت ها به سراغ ناحیه مجروح می روند و ماده ای به نام فیبرین تولید می کنند. فیبرین ها پلاکت ها را به هم می چسبانند و از خون ریزی عروق دیگر خون جلوگیری می کنند. بنابراین لخته ای را شکل می دهند که به سرعت آن گودال زخم را بسته و سفت می کنند. به هر حال اگر آسیب در مسیر یکشریان رخ دهد ( تصلب شرائین ) پس شریان می تواند با یک لخته خون بسته شود. ( ترومبوزیز ) و اگر این اتفاق ( لخته شدن شریان ) در قلب رخ دهد منجر به حمله قلبی یا در اصطلاح ترومبوزیز کروتری می شود. یعنی تشکیل لخته در شریانی که به عضله قلب خون رسانی می کند ( کروتر)

تاثیرات ورزش

افزایش فعالیت عضلانی موجب افزایش تولید حجم دی اکسید کربن و ورود به خون می شود. علاوه بر آن درجه حرارت بالای ناشی از فعالیت عضلات میزان آن اکسیژنی را که از طریق خون آزاد می شود، افزایش می دهد. بنابراین واقعیت محض این است که فعالیت عضلانی به طور خودکار تغییراتی ضروری به منظورحفظ آن فعالیت ایجاد می کند.

فعالیت عضلانی بیشتر منجر به تولید دی اکسید کربن بیشتر می شود، و در پی آن اکسیژن بیشتری به داخل عضله ها وارد می شود.

با این واقعیت به خوبی می توان دید که سطوح اکسیژن در خون نتیجه آن عضلاتی است که می توانند از 75% در سطح استراحت تنها به 15 تا 20% در طول مدت تمرین تنزل کند. این بدان معنی است که هموگلوبین بیشتری در داخل شش ها موجود است تا اکسیژن را از هوا دریافت کند. افزایش میزان دی اکسید کربن سبب تنفس تندتر شده در پی آن میزان خیلی بالاتری از گاز بین خون و هوا در کیسه های هوایی مبادله می شود.

عجیب اینکه، گرچه ظرفیت قفسه سینه گاهی اوقات اندکی افزایش پیدا می کند، تمرین تاثیر کمی روی نقش شش دارد. افزایش اصلی اکسیژنی از طریق فنون صحیح تنفسی ایجاد می شود. عملکرد مناسب دیافراگم وعضلات سینه ای در طی دم ، و عضلات شکمی در طی بازدم، کاربرد ظرفیت ذخیره ای شش را افزایش خواهد داد. سیگار کشیدن بر ورزش و تمرین اثر می گذارد. به این معنی که میل ترکیبی هموگلوبین با منواکسید کربن 300 بار از میل ترکیبی اش با اکسیژن است. فرد سیگاری منواکسید کربن را به صورت کربوکسی هموگلوبین در خونش حمل می کند، و این کربوکسی- هموگلوبین می تواند به بالاتر از 10% برسد. تاثیر افزایش این ماده این است که هموگلوبین خیلی کمتری به جای می ماند تا اکسیژن را انتقال دهد. بنابراین ورزشکاران رزمی کاری که سیگار می کشند باید از انجام این کار حدود 6 ساعت قبل از تمرینات سخت خودداری کنند. با انجام این کار، بیشتر کربوکسی هموگلوبین در خونشان زدوده خواهد شد.

حجم کلی خون در بدن حدود 5 لیتر است که 750 گرم آن هموگلوبین است. در زنان این مقدار اندکی کمتر است. در طول مدت تمرین سخت، هموگلوبین دائما در حد ظرفیت استفاده می شود و این منتهی به افزایش سازگاری تا %50 از حجم کلی خون می شود. این افزایش سازگاری کاملا همانند با افزایش متناسب گلبول های قرمز خون نیست، بنابراین خون رقیق می شود، آن قدر رقیق که ورزشکار رزمی کار کم خون به نظر می رسد. با وجود این، افزایش قابل توجهی در مقدار هموگلوبین در گردش وجود دارد.

دو روش وجود دارد که به طور ساختگی مقدار هموگلوبین را افزایش می دهد. روش قانونی و روش غیر قانونی.

ورزش در ارتفاع بالا، جایی که اکسیژن کمتری وجود دارد ، می تواند سطح هموگلوبین خون را تا حدود %20 افزایش دهد. این فرایند سه هفته یا در این حدود طول می کشد اما افزایش هموگلوبین فایده و بهره کلی بدست نمی دهد زیرا خون غلیظ تر و چسبنده تر می شود تا جایی که قلب باید سخت تر کار کند تا خون را به اطراف پمپاژ کند.

اگر رقابت در حد قابل توجهی بالاتر از سطح دریاست، تمرین در ارتفاع ضروری است. اما زمانی که رقابت در سطح معمولی است دارای اهمیت چندانی نیست. حداقل ده روز لازم است تا بدن دوباره به سطح پایین تر ( سطح معمولی ) عادت کند. روش دوم و غیرقانونی افزایش هموگلوبین استفاده از محرک خونی با استفاده از مواد نیروزا است. گفته می شود که این روش در بعضی از روش ها رایج شده و متاسفانه هیچ راه معتبری برای تشخیص آن وجود ندارد. این فرایند مستلزم آن است که چند هفته قبل از انجام رقابت از ورزشکار آزمایش خون به عمل آید. ناپدید شدن این دارو، بطور طبیعی در عرض 1 تا 2 هفته طول می کشد. روز قبل از مسابقه خون خود ورزشکار گردش خون وارونه انجام می دهد و بطور ساختگی سطح هموگلوبین را بالا می برد. افزایش هموگلوبین می تواند خطرناک باشد زیرا باعث افزایش بار کاری قلب می شود. همچنین در سیستم تولید خون بدن ایجاد اخلال کرده و منجر به کم خونی می شود.

شرایط تنفسی و تاثیر آن در ورزش

آسم بیماری شایع حساسیتی است که عضله نای دچار گرفتگی می شود و برای شخص مبتلا مشکل است که هوا را به بیرون دهد. شش ها با هوا پر می شوند و هوای تازه نمی تواند وارد شود و در پی آن سبب احساس تنگی یا کمبود واقعی اکسیژن می شود. یک نوع آسم در اثر ورزش کردن ایجاد می شود. دلیل آسم ناشناخته است، اما هر نوع تمرین یا ورزش می تواند حملات آسم را تسریع کند.

درمان آسم به دو طریق انجام میگیرد:

• استفاده از داروهایی که از حملات آسم جلوگیری می کند.
• استفاده از داروهایی که حملات آسم را کاهش می دهد.

به داروهای کاهش دهنده، « گشاد کننده برونشها» می گویند. و کار این داروها ( گشاد کننده برونش ) شل کردن عضلات نایژه ای است. این داروها را با یک اسپری افشانه استفاده می کنند.

بیماران مبتلا به آسم باید قبل از شروع تمرین یک نوبت از گشاد کننده برونش استفاده کنند و این کار معمولا از بروز حمله جلوگیری خواهد کرد. بیماران آسمی شناخته شده در کلاس می بایستی اسپری خود را در دسترس داشته باشند حمله آسمی هم شخص مبتلا و هم بیننده را به یک اندازه می ترساند.

کم خونی حالتی است که میزان سطح هموگلوبین خون کاهش می یابد.

کم خونی می تواند در نتیجه عوامل ذیل باشد:

–زرد رویی (کم خونی ) – خون رسانی به طور موثر و مناسب انجام نمی شود.

-افزایش میزان تخریب گلبول های قرمز خون

به فردی کم خون گفته می شود که می توان سطح هموگلوبین بین 1 و تا 12 گرم در 100 میلی لیتر خون تنزل پیدا کند. در زنان این رقم اندکی پایین تر است.

تمام افراد عادی روزانه مقدار کمی آهن و خون از دست می دهند. کم خونی در زنان در دوره قاعدگی بیشتر آشکار می شود اما هر شخصی مقداری را از طریق یک جراحت جزئی یا از طریق ادرار و مدفوع از دست می دهد. میانگین عمر یک گلبول قرمز فقط 120 روز است. بعد از این مدت، گلبول های قرمز شکسته می شوند و آمینواسیدهای آن ها به داخل طحال می ریزند، اما بعضی از مواد معدنی مثل آهن به طور موثر بازیافت نمی شوند، یعنی مجددا وارد چرخه نمی شوند.کم خونی و فقر آهن زمانی پیش می آید که دفع آهن بیشتر از مقدار جذب آهن از طریق رژیم غذایی باشد. این کم خونیدر زنان و به خصوص دختران بالغ در زمانی که دوره قاعدگی بیش از حد طولانی و یا بیش از حد سنگین باشد رخ می دهد. دفع خون جزئی اما دائم ناشی از زخم معده یا از بواسیر می تواند بدون علامت باشد و همچنین سبب کم خونی شود اما این خونریزی چنان به آهستگی پیشرفت می کند که قبل از اینکه علائمی را نشان دهد می تواند پیامدی کاملا وخیم به همراه آورد.

گلبول های قرمز خون پیوسته تولید می شوند اما اگر زمانی این فرایند به طور مناسب و موثر انجام نشود، کم خونی پیشرفت می کند. رژیم غذایی نادرست ، احتمالا حاوی آهن کافی نیست، گرچه این مسئله خیلی هم غیرمعمول نیست.

بعضی از مردم به مقدار کافی آهن را از طریق روده هایشان جذب نمی کنند بنابراین باید از رژیم غذایی که دارای مقدار بالایی آهن باشد استفاده کنند تا سطوح مناسب خون را حفظ کنند.

ویتامین های B12 , B6 برای تولید و ساخت گلبول های قرمز خون ضروری هستند. یک رژیم غذایی نادرست احتمالا دارای مقدار B6 کمی است و این مسئله سبب کم خونی می شود. نوعی بیماری کم خونی شناخته شده است به نام « کم خونی کشنده» و عملکرد آن به این ترتیب است که از تغییر شکل B12 برای استفاده بدن جلوگیری می کند.

چندین نوع بیماری وجود دارد که سبب تخریب بیش از حد خون نی شوند. بعضی از این بیماری ها به سیستم ایمنی مربوط می شوند. در این بیماری بدن تعداد زیادی از گلبول های قرمز خودش را تخریب می کند که در اصطلاح علمی به آن « ایمنی خودکار» میگویند. دو نوع از این بیماری ها مهم تر از سایرین هستند. اولی کم خونی « داسی شکل سلول» است. این بیماری در بین مردن نژاد کارائیب آفریقا شایع است و به دلیل اینکه گلبول های قرمز در زیر میکروسکوپ به شکل داس هستند به این نام معروف شده است. دلیل داسی شکل شدن گلبول ها آن است که یکی از آمینواسیدهای بخش پروتئین هموگلوبین در جایی که باید باشد نیست کم خونی زمانی ایجاد می شود که گاهی اوقات این گلبول های قرمز عجیب و غریب داسی در رگ های خونی باریک گیر می افتند. در مرحله بعد این گلبول ها با هم تشکیل هسته می دهند و باید تخریب شوند.

دومین بیماری کم خونی « تالاسمی» است. منشا بیماری تالاسمی در اصل نواحی مدیترانه است ولی هم اکنون در نتیجه مهاجرت جمعیت گسترده نشده است. همچنین تالاسمی به علت یک حالت غیر طبیعی در هموگلوبین به وجود می آید. اما در این مورد بدن در ایجاد بعضی از پروتئین ها شکل دارد. هر دونوع بیماری فوق الذکر ارثی هستند و فقط زمانی که والدینی که ژن های یکسان داشته باشند رخ می دهد. ورزشکاران رزمی کار به کم خونی داسی شکل یا از تالاسمی که احتمالا مورد تایید برای ورود به تمرین هستند مبتلا هستند، اما آنها باید از نظر پیشرفت علائم کم خونی مورد بررسی قرار بگیرند.

بیماری « هموفیلی» رایج ترین بیماری نارسائی انعقاد خون است چندین عامل در خون مسئول انعقاد خون هستند و نارسائی هر یک از آنها می تواند منجر به خون ریزی دائم و گاهی اوقات غیرقابل تحمل بشود. این خون ریزی می تواند بعد از فقط جراحت جزئی رخ دهد و خونریزی اغلب امکان دارد وارد مفاصل شود. اگر این خونریزی در کنار جمجمه باشد منجر به مرگ می شود.

بیماری های نارسائی انعقاد خون سدی کامل در تمرینات هنرهای رزمی است.

ماهنامه ورزشی قهرمان / مرداد 1390