حقوق ورزشی – مسئولیت های قانونی ورزشکاران، داوران، مربیان

حقوق ورزشی

مسئولیت های قانونی ورزشکاران، داوران، مربیان

فرهاد فتحی ( رئیس کمیته قضایی فدراسیون ورزشهای رزمی )

ورزش در زمان ما یکی از ضروریت های زندگی برای مردم و بالاخص برای جوانان، و از ابزارهای تربیتی و پرورشی مهم می باشد. این امر به گونه ای است که عدم توجه به ورزش و تربیت بدنی می تواند زیانهای عظیمی را برای هر جامعه ای به بار آورد. بدیهی است با پیشرفت و تکامل جوانان، ورزشها نیز پیشرفته تر و توسعه یافته تر می شوند و قوانین هر کشوری هم در سراسر دنیا بر ورزش و تربیت بدنی به عنوان یک امر مهم و ضروری صحه می گذارند. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز ورزش را از مهم ترین وسایل برای تربیت انسانهای دارای ارزشهای والا، آزاد و مسئول در برابر خدا دانسته که دولت موظف است همه امکانات را برای نیل به اهداف آن به کار گیرد. صرفه نظر از اهمیت ورزش و تربیت بدنی گاهی حوادث و اتفاقاتی در صحنه فعالیتهای ورزشی روی می دهد که لزوم آگاهی از قوانین و مقررات ورزشی را جهت تشخیص تقصیر و همچنین وظایف اقشار مختلف ورزشی ( ورزشکاران، داوران، مربیان، سازندگان وسایل ورزشی و … ) را آشکار می سازد.

بعضی از ورزشهای پر برخورد نظیر مشت زنی، سانشو، کیک بوکس، موای تای و .. سایر ورزشهای دارای درگیری این سئوالات را به ذهن متبادر می سازد که:

• چرا با وجود خطرات ناشی از فعالیت در این رشته های ورزشی مجوز فعالیت و مسابقات آن داده می شود؟
• در صورتی که یکی از طرفین دچار مصدومیت و یا مرگ شوند تکلیف چیست؟
• میزان مسئولیت و خسارت چگونه تعیین می شود.
• قانون مورد نظر برای بازخواست اشخاص در این گونه وقایع کدام است؟

در ارتباط با بخش اول بایستی اذعان کرد که « یکی از دشواریهای حقوق مسئولیت مدنی این است که به دلیل ضروریتهای اجتماعی نمی تواند کارهای زیانبار را منع کند و به جای پرداختن به جبران خسارت، منبع ضرر را از بین ببرد. به عنوان مثال همه می دانیم که رانندگی در شهرها چه حوادث اسفناکی را به وجود می آورد. بی گمان کاری است خطرناک و پیش بینی تصادم و تخریب و ایراد جرح و آدم کشی در ارتکاب آن چندان دور از ذهن نیست. با وجود این، ضروریتهای زندگی اجتماعی آن را احتراز کرده است و حقوق نیز ناچار است آن را مباح سازد در حالی که در حقوق کیفری، هیمن که دزدی و کلاهبرداری و قمار در شمار کارهای زیانبار آید، قانون آن را منع میکند»

در پاسخ به بخش دوم سوال بالا که اگر یکی از طرفین دچار مصدومیت و یا مرگ شوند بایستی این نکته را در نظر داشت که مرگ و یا مصدومیت یک شخص در ورزش بایستی دارای رابطه سببی و معلول عمل خطای شخص دیگر باشد، یعنی بایستی مثلا ضربه آسیب رساننده خارج از ضوابط و مقررات حاکم بر ورزش مورد نظر بوده و مهم تر اینکه بررسی شود که این ضربه به صورت عمد و به قصد اضرار نواخته نشده باشد. پس بایستی اول علت آسیب دیدگی و یا مرگ را مشخص نمود که به چه دلیلی بوده و اگر به صورت قصور و کوتاهی بوده آیا وظیفه ای به صورت قانونی بر عهده وی بوده یا نه. به عنوان مثال « نبایستی بعد از Stop داور وسط ضربه ای رد و بدل گردد» که عمل هر کدام از مبارزین بعد از Stop داور وسط باعث ایجاد مسئولیت می گردد.

اما در پاسخ به بخش سوم که میزان مسئولیت و خسارت چگونه تعیین می گردد بخشی از آن در قسمت قبلی جواب داده شد که اولا بایستی رابطه سببیت بین عمل شخص و ایجاد صدمه محقق گردد و بعد به نسبت انجام خطا و طرفهای درگیر احتمال دارد که فقط یک نفر مسئول شناخته شود و یا مسئولیت ها تقسیم گردد و در حال حاضر قانون مورد عمل برای بازخواست مقصرین در عملیات ورزشی در ایران قانون مدنی ( قانون مسئولیت مدنی اشخاص) و همچنین بند سوم ماده 59 قانون مجازات اسلامی، است که دادگاهها با توجه به اصول کلی حقوقی و در نظر گرفتن آیین نامه ها و قوانین خاص مقرر در هر رشته ورزشی که در آن اساس بازی، خطاها وبه طور کلی دستور العمل ها از طرف سازمانهای بین المللی ورزشی وضع می شود و همچنین با توجه به حقوق عرض حکم صادر می کنند.

به هر حال آنچه که مسلم و محرز است در صورت وقوع حوادث ورزشی و ایجاد آسیب دیدگی شخص آسیب رساننده در حدود قوانین و مقررات مسئول بوده و بایستی از عهده خسارت وارده برآید. ضمن اینکه دامنه این مسئولیت فقط شامل ورزشکاران نمی گردد و همان طور که بیان گردید احتمال دارد که مثلا در یک مسابقه کیک بوکسینگ که وظایف داور وسط را حفظ امنیت مسابقه دهندگان و جلوگیری از آسیب دیدگی به طول معمول می باشد، داور به وظیفه خود عمل ننماید، مثلا Stop را به موقع اعلام نکند و به همین خاطر طرفین دچار آسیب دیدگی شوند، در صورت اثبات داور وسط مقصر می باشند. یا یک مربی ووشو که در باشگاه ورزشی خود ورزشکاران را بدون وسایل ایمنی و حفاظتی که برای آن ورزش لازم است با هم به مسابقه می اندازد و به همین خاطر ( نداشتن وسایل ایمنی ) صدمه ای به طرفین ( مسابقه دهنده ها )وارد آید، مربی مسئول خواهد بود. به همین ترتیب مسئولان اماکن ورزشی، سازندگان وسایل ورزشی و حتی تماشاچیان ورزشی دارای وظایف خاص بوده و در صورت عمل نکردن به وظایف خود بایستی جوابگو باشند.

ماهنامه تخصصی هنرهای رزمی و تندرستی /هنرهای رزمی سال سوم