تاریخچه و قوانین ژیمناستیک
ژیمـــنـــا سـتــیـــــــک
تاریخچه ژیمناستیک
کلمه ژیمناستیک یک لغت یونانی است که ترجمه آن به فارسی هنر لخت می باشد از چهار هزار سال پیش نوعــی ژیمناستیک در چین متداول بوده که از آن برای آماده نمودن جوانان جهـت جنگ و همچنین به بهـبود بعضی از ضایعات بدنی استفاده می کردند . یونانی ها حرکات و عملیـات ورزشی ( ژیمناستیـک ) را با وسایل ابتدایی و موجود انجام می دادند در صورتی که رومــی ها روی وسایل کار می کردند موقعی که دولت روم ضفیف شد مردم معمولی دیگر از خودشان رغبتــی به ژیمناستیک نشان ندادند فقط سربازان ژیمناستیــک تمرین می کردند و همچنین عده ای عملیات ژیمناستیـک را در سیــرک ها و برای امر معاش به نمایش می گذاشتند تا آغاز دوره رنسانس هیچ علاقه ای جهت پیشرفت این ورزش نشان داده نشد تا بالاخره مو کوایالیس ایتالیایی کتاب مفیدی در باره هنر ژیمناستیک انتشار داد و پس از این ورزش به تدریج در بیشتر کشورها ی اروپایی مانند آلمان ، دانمارک فرانسه ، سوئیس و غیره رونق یافت . جان بیس اولین اروپایی بود که تمرینات مدون شده ژیمناستیک را تدریس نمود سپس جان گوتس اولین فردی بود که کتابی درباره ژیمناستیک جدید در سال 1792 چاپ و منتشر نمود و به پدر بزرگ ژیمناستیـک معروف شد .
بعد از شکست آلمان ها در فرانسه ، فردریک جان تصمیم گرفت که مردم آلمان را طی برنامه ای از نظر قوای جسمانی و روانی تقویت نماید و معتقد بود که آلمانی ها برای دفاع از خود بایستی با هم متحد شوند . بنابر این جوانان را به جنگ های اطراف برلین برای تمرین ژیمناستیک دعوت نمود در آنجا بـود کـه وی وسـایل پـارالـل، بارفــیکـس ، خرک حلقه و پرش خرک را ساخت .
در سال 1842 قبل از مرگ جان ، ژیمناستیک در مدارس آلمانی رایج گردید تشک برای اولین بار در کپنهاگ دانمارک موقعی که مدرسه نظامی دایر گردید به کار برده شد .
در سال 1850 آلمان ها ورزش ژیمناستیک را به آمریکا برده و این ورزش در سرزمین آمریکا رواج یافت در اولین دوره بازی های المپـیک نویــن که به ســـال 1896 در آتــــن برپا گردیـد ژیمناستیک آقایان به عنوان یک رشته از بازی های منظور شده بود و متعاقب در بازی های المپیک 1928 آمستردام ژیمناستیک بانوان هم وارد مسابقات المپیک شد. از بیش از 60 سال پیش این ورزش در ایران متداول گردید از جمله کسانی که برای پیش رفت ژیمناستیــک در این مرز و بوم فعالیت نموده اند در مرحله آقایان مرحوم دکتر بنامی ، مرحوم مهـران ، میـر احمدی صفوی ، دکتر حاج عظیمی و غیره را می توان نامـبرد. تیـم ژیمناستیک ایران در سال 1951 در مسابقات بیـن المللی ژیمناستیک که در شهر فلورانس ایتا لیا برگزار شد شرکت نمود.
نحوه امتیـــاز گـذاری
حرکات ژیمناستیک را از نظر مشکلی به پنج دسته ، ای ، بی ، سی ، دی ،ایی (E,D,C,B,A ) تقسیم می کند که ارزش هر یک از آنها مختلـف و از 1/0 امـتیــاز تا امـتیـــاز کامــل تعیین شده است . هر برنامه باید شامل 6 تا 10 حرکت باشد . برای درست کردن یک برنامه ، ژیمناستیک باید از حرکات پنجگانه استفاده نماید در صورتی که ژیمناستی نتواند از یک گروه از حرکات ضروری استفاده کند هیئت داوران الف فقط می تواند 9 حرکت ارائه شده را محاسبه نموده و به او امتیاز دهند . ضمناً مدتی که یک برنامه با 9 حرکت اجرا شود آن برنامه با کسر 4/0جریمه مواجه خواهد شد.
ارزیابی برنامه توسط هیئت داوران الف
– داوران هیئت الف مسئول ارزیابی محتویات برنامه روی هر وسیله می باشد و در صورت لزوم برای قضاوت صحیح می تواند با هم مشورت نمایند، فاکتورهایی که در ارزیابی یک برنامه در نظر گرفته می شود عبارتند از:
1- ارزش مشکلی برنامه
2- ارزش ترکیــب برنامه
3- نیازهای ضروری برای یک برنامه
– امتیاز هیئت الف مساوی است با حاصل جمع ارزش ده حرکت ورزش ترکیــب برنامه منهای کسر جرائم مربوط به آن .
حداقل امتیاز هیئت داوران الف صفر و حداکثر آن 5 امتیاز می باشد .
ارزیــابی برنامـــه تـوسط هیئـــت داوران
داوران هیئت ب مسئول ارزیابی اجرای برنامه ها و بر اساس اصول فنی و زیبای مستقلاً از صفر تا 10 امتیاز می باشد از شش امتیاز داده شده توسط شش داور ، بالاترین و پایین ترین امتیاز ها حذف می شود و 4 امتیاز وسط را با هم جمع نموده و بر 4 تقسیم می نمایند.
امتیاز ژیمناست = ( 2×امتیاز ب) + ( امتیاز الف )
مثال : امتیاز هیئت الف 73/4
امتیاز هیئت ب 79/8
31/22 = (2 ×79/8 ) + (73/4 )
طبقــه بنـدی جرائــم تکنیکی و اجرا در برنامه
– این جرائم شامل تمام وسایل و حرکات زمینی می باشد.
– خطای کوچک : 1/0 جریمه ( یک دست رابه طور خیلی کم حرکت دادن روی بالانس )
– خطای متوسط: 2/0 جریمه ( دو یا سه بار حرکت دادن روی بالانس )
به طور کلی مسابقات ژیمناستیک به سه نوع زیــر انجام می گیرد.
1- مسابقات تیمــی : در مسابقات تیمی ابتدا شرکت کنندگان برنامه اجباری و سپس برنامه اختیاری خود را روی شش اسباب ارائه می دهند . یا فقط شرکت کنندگان برنامه اختیاری خود را روی شش اسبــاب ارائــه می دهند
2- مسابقات انفرادی: به منظور انتخاب قهرمان ، قهرمان علاوه بر مسابقات تیمی یک مسابقه اختیاری هم در شش اسباب انجام می گیـرد و نحوه اجرای آن بدین ترتیب است که یک سوم از بهترین ژیمناستیک ها در مسابقات تیـمی اجازه دارند که در مسابقات انفرادی شرکت نمایند . نتیجـه به دست آمده از مسابقات انفرادی با نصف امتیاز مسابقات مرحله اول جمع می شودو نتیـجه کار هر ژیمناستیک معلـوم می گردد.
مرحله سوم : مسابقات فیـنال اسباب ها
به منظور تعیین قهرمان هر اسباب نفر اول تا هشتم هر اسباب در مسابقات مرحله اول ( تیمـی ) طی یک برنامه اختیاری روی اسباب مربوط با هم مسابقه می دهند. بدین معنـی که امتیاز به دست آمده در مرحله سوم را با میانگین نمره مسابقه تیمــی جمع می کنند و بدین ترتیب قهرمان هر اسباب تعیین می شود. اسباب ها که درمسابقات ژیمناستیک مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از :
حرکات زمینی – خرک حلقه – دار حلقه – پرش خرک – پارالل – بارفیـکس
حرکات زمینــی
حرکات زمینی در یک کادر 2×12 متر انجام می شود . اجرای مسابقات زمینی 1 دقیقه با ده ثانیه بالا و پایین می باشد . برنامه شامل تعادل – نگه داشتن – بالانـس قدرتی – جهش – اسکابکاسر – نیم تپشتک – نیم وارو و پشتک وارو باشـد.
حرکات ضروری زمینی
حرکات اکرباتیک از جلو به ارزش بی
حرکات اکرباتیک از پشت به ارزش بی
بالانس یک دست و یا یک حرکت تعالی روی پـا با 2 ثانیه مکث
– اگر ژیمناستیک قبل از حرکات اکرباتیک بیش از 3 قدم بردارد یا بعد از انجام حرکات قدم اضافی بردارد کسر امتیاز 1/0 امتیاز خواهد بود.
– اگر زمان برنامه کمتر یا بیشتـر از زمان مقرر باشد از 2/0 تا 5/0 امتیاز کسر می گردد.
– بدن بیرون از کادر زمینی با یک دست یا دو دست و پاها امتیاز کسر می گردد.
برنامه خرک حلقه
شبیه خرک پرش که از تشک 105 سانتی متر ارتفاع و 163 سانتی متر طول دارد.
حرکات ضروری
1- حرکت روی دسته خرک با حداقل سه بار جا به جایی روی دسته خرک
2- اجرای یک حرکت به ارزش بی در هر دو سر خرک
3- حرکت قیچی اختیاری به صورت ربطی
نمـــونه جــرایـم
– حرکات روی دسته انجام نشود کسر امتیاز با 4/0 امتیاز
– ژیمناست حرکت قیچی را انجام ندهد کسر امتیاز 4/0
– حرکات فقط در وسط سوی دسته ها انجام گیرد کسر امتیاز با 4/0
– حرکت ( B ) بی در یک سر خرک را انجام ندهد کسر امتیاز 4/0
برنامه دار حلقه
شامل دو حلقه سخت به قطر 18 سانتی متر که در ارتفاع 55/2 از تشک به وسیله دو سیـم به فاصله 50 سانتی متر آویزان می باشد و آنها به یک دستگاه به بلندی 5/5 متر وصل شده است .
حرکات ضروری
1- حرکات بالانس به ارزش سی
2- حرکات بالانس قدرتی به ارزش بی
3- حرکت قدرتی مکثی به ارزش بی
نمونه جــرائــم
1- هر قسمتی از بدن با تاب از 1/0 تا 4/0 کسر می گردد.
2- اجرای برنامه های حلقه ها تاب داشته باشد کسر امتیاز از 1/0 تا 4/0 می باشد .
برنامه های پـــرش خــرک
خرک به طول 163 سانتی متر و ارتفاع 135 سانتی متر می باشد و اجرای پـرش از پیش تخته ای به طول 120 سانتی متر است و در جلوی خرک گذارده اند استفاده می گردد.
حرکات ضروری
1- پـرش اختیاری در رقابت های مرحله اول و دوم
2- پرش متفاوت در رقابت های مرحله سوم
3- در پرش دوم بایستی حداقل یک متر بالای خرک باشد .
نمونــه جرایــم
1- پرش اجباری در مسابقه اختیاری اجرا شود امتیاز آن پرش صفر خواهد بود .
2- حرکت یک ژیمناست در میان راه متوقف شود.
3- مسیر دویدن بیش از 25 متر باشد کسر امتیاز 4/0 می باشد .
بـــرنامه پــارالل
دو چوب تخم مرغی شکل به طول 5/3 متر است که فاصله آنها از یکدیگر 48 سانتی متر تغییر پذیر می باشد و ارتفاع آن 175 سانتی متر روی یک صفحه آهنین قرار می گیرد .
حرکات ضروری
1- حرکت تابی به ارزش بی
2- حرکت تابی در حالت آویزان و یا در حد آویزان به ارزش بی
3- حرکت رها کردنی و دوباره گرفتن وسیله به ارزش بی ( B )
جرائـــم
1- تاب اضافی بین حرکات امتیاز کسر می گردد.
2- روی بالانس برای هر دفعه امتیاز کسر می گردد.
3- برنامه اختیاری درست مشابه برنامه اجباری باشد هیچ امتیازی در یافت نخواهد کرد.
یک تیم ژیمناستیک شامل شش نفر می باشد که بهترین امتیاز 5نفر اول بر روی هر اسباب ، در جمع نمره ها منظور می گردد.
در ژیمناستیک دو برنامه ارائه می گردد.
الف – برنامه اجباری : برنامه ای است که به وسیله مسئولان مربوط تنظیم شده و معمولاً یک سال قبل از مسابقه به ژیمناست اعلام می گردد و هر ژیمناست باید آن را طبق مقررات تعیین شده اجرا نماید در غیر این صورت امتیازی از شرکت کننده به عنوان جریمه کسر خواهد شد.
انجام حرکات اجباری بر طبق فرم تا 8/9 امتیاز و 2/0 امتیاز دیگر جهت پاداش در نظر گرفته شود.
ب – برنامه اختیاری : برنامه ای است که ژیمناست شخصاً و یا با کمک مـربی مربوط تنظیم نموده در مسابقات آن را ارائه می دهد.
