آموزش گام به گام بسکتبال (4)

on ژوئن 12, 2023

آموزش گام به گام بسکتبال (4)

تسلط بر توپ

تسلط بر توپ شامل همه حرکتهای تهاجمی با توپ نظیر پاس دادن، گرفتن، دریبل کردن، شوت کردن، حرکتهای فردی و ریباند کردن می‌شود. هدف ما در این فصل فقط بحث درباره قسمتهایی از کنترل توپ، شامل مهارتهای پاس دادن، پاس گرفتن و دریبل کردن می‌شود. نوع حرکت دست در مهارتهای کنترل توپ شامل پاس، دریبل و شوت، تقریباً یکسان است؛ یعنی در هر یک از این مهارتها دست حرکت یکسانی را انجام می‌دهد. پاس دادن و گرفتن آن مهمترین حرکتهای بنیادی فردی با توپ است. شوت به عنوان پاس به طرف سبد در نظر گرفته می‌شود و دریبل اسلحه تهاجمی ثانویه است که هرگز نباید بی‌موقع یا بیش از اندازه از آن استفاده شود.

به دست آوردن حالت تهدید سه گانه (حالتی که بازیکن می‌تواند شوت، پاس و دریبل انجام دهد) باید بطور خودکار انجام شود. منظور در این جا این است که بازیکنان، هنگامی که صاحب توپ می‌شوند، اگر در فاصله ممکن برای کسب امتیاز، فرصت کسب امتیاز ندارند، ابتدا برای پیدا کردن هم تیمی جهت پاس، نگاه کنند و در صورت عدم امکان دریبل کنند زیرا این آخرین امکان برای حرکت دادن توپ است که باید استفاده شود.

بازیکنانی را که پاس دهنده و دریافت کننده خوبی هستند، مطمئن سازید که شانس عالی دارند که عضو مهم تیم باشند.

پاس دادن و دریافت آن

پاس دادن و گرفتن، اصل بنیادی است که بیشترین غفلت از آن صورت گرفته است. برای ساختن یک تیم تهاجمی موفق، مهم است که در این مهارتها پیشرفت حاصل شود. پاس دادن و دریافت موثّر آن در قالب پاس منجر به گل، مقیاسی برای ارزیابی توان حمله یک تیم است و همچنین می‌تواند ابزار مهمی برای کنترل زمان بازی در حمله باشد.

بازیکنانی را که پاس دهنده و دریافت کننده خوبی هستند، مطمئن سازید که شانس عالی دارند که عضو مهم تیم باشند. از دیدگاه مربی، پاسکاری خوب موجب از بین بردن فشار دفاع حریف و شکستن دفاع وی خواهد شد. از آن جا که پاس سریعترین راه برای پیشبردن توپ و مقابله با حریف است، اولین اسلحه برای حمله تیمی شماست. این اندیشه را که پاس دادن و دریافت کردن بهترین طرح و نقشه حمله تیمی است، در ذهن آنها تقویت کنید و توضیح دهید که این مهارت موثرترین راه برای کسب هدفهای تهاجمی تیم است، معنای این حرف، رساندن توپ به یک بازیکن آزاد برای فراهم کردن یک موقعیت برای کسب امتیاز است.

اصول اولیه پاس

چند رکن اصلی برای مهارت پاس وجود دارند که باید آموزش داده شوند. پاسهای خوب فقط با وجود این عوامل قابل انجام خواهند بود.

• سرعت- توپ باید به سرعت پاس داده شود (قبل از این که مدافع فرصت واکنش داشته باشد) پاس باید با حرکت ناگهانی و سریع داده شود بطوری که نه خیلی سخت و نه خیلی آرام باشد.

• علامت دادن- هر پاس باید با دقت به سمت یک هدف مشخص فرستاده شود. (اغلب دور از دسترس مدافع)

• زمان مناسب- توپ باید زمانی فرستاده شود که دریافت کننده آن آزاد است نه قبل و بعد از آن.

• فریب‌کاری- پاس دهنده باید با حرکتهای گول زننده مدافع خود را گیج کند، زیرا او پاس دهنده (خصوصاً چشم‌ها) را زیر نظر دارد و قصد پیش‌بینی جهت پاس را دارد.

پاس دهنده باید محل قرار گرفتن هم تیمی‌های خود و همچنین مدافعان را زیر نظر داشته باشد و تمرکز خود را روی فردی که امکان دریافت پاس را دارد، حفظ کند بدون این که به او خیره شود. بهترین روش انجام این کار، بررسی کردن تمام زمین همراه با حالت تهدید سه گانه است. هنگامی که بازیکنان پاس دریافت می‌کنند، اگر در فاصله مناسب و آزاد هستند باید آماده شوت کردن باشند، اگر امکان شوت کردن وجود ندارد، باید سعی کنند توپ را به بازیکن آزاد دیگری پاس دهند، قبل از این که برای حرکت دادن توپ، به دریبل کردن روی آورند.

سریع‌ترین پاس، پاس هوایی است. قوانین اولیه هندسه ثابت می‌کند پاس هوایی سریع‌تر از پاس سنگین (قوسی) یا پاس زمینی است، همان‌گونه که در شکل 3-1 نشان داده شده است

بازیکنان باید یاد بگیرند، بدون خودخواهی توپ را به یک هم تیمی آزاد، پاس دهند و بازیکنی که توپ را در اختیار دارد همچنین می‌تواند به داخل نفوذ کند و بعد پاس بدهد. این عمل به معنای خلق یک موقیت برای پاس منجر به گل است که در آن، حرکت با دریبل به آنها اجازه می‌‌‌دهد که به یار آزاد خود برای کسب امتیاز پاس دهند. هنگام پاس دادن، انتخاب وی باید پاس ساده از کنار مدافع یا بین مدافعان باشد ، آنها نباید در پاس دادن خطر کنند آنها باید باهوش باشند نه رویایی.

انتخاب پاس صحیح

شکل 3-1

سریع‌ترین پاس، پاس هوایی است. قوانین اولیه هندسه (کوتاه ترین فاصله بین 2 نقطه خط راست است) ثابت می‌کند پاس هوایی سریع‌تر از پاس سنگین (قوسی) یا پاس زمینی است، همان‌گونه که در شکل 3-1 نشان داده شده است.

شکل 3- 1 انواع پاس‌ها: مسیر و فاصله‌ای که طی می‌شود.

بنابراین پاس هوایی، اولین پاسی است که باید استفاده شود. همه پاس‌های پیرامونی دفاع، باید پاس هوایی باشد و از پاس قوسی فقط در موارد زیر استفاده می‌شود:

• درضد حمله (حمله سریع) که هم تیمی مدافع را پشت سرگذاشته و این نوع پاس به او اجازه می‌‌دهد با ادامه عمل دویدن، توپ را به راحتی دریافت کند.

• بازیکن پست پایین که مدافع جلو او جای گرفته است.

پاس زمینی در موارد زیر استفاده می‌شود:

• بازیکنان که پست بازی می‌کنند و از مدافع خود کوتاهتر هستند.

• بازیکنان پست که در نزدیکی خط عرضی، آزاد هستند.

• بازیکنانی که از پشت مدافع به سمت سبد برش می‌کنند.

• بازیکنان در یک شرایط اضطراری.

پاس دادن در موقعیتهای خاص

موقعیتهای دیگر مربوط به پاس دادن نیز باید مورد بحث قرار بگیرد. این‌ها شامل حرکت کردن پاس دهنده بعد از عمل پاس و خطر موجود در پاس به گوشه‌های زمین، در امتداد خط طولی یا در نزدیکی خطوط انتهایی زمین است. بازیکنان باید بیاموزند هرگز در عرض زمین در زیر سبد تیم خود پاس ندهند، زیرا در صورت ربودن آن بوسیله حریف نتیجه آن کسب امتیاز قطعی برای آنهاست. هنگام برگشت پاس از یک طرف زمین و نزدیکی خط زیرین، بازیکنان باید بسرعت توپ را به سمت دیگر زمین پاس دهند تا هوشیاری و توانایی دفاع را ارزیابی کنند.

برای پرتاب توپ، دست‌ها کشیده و آرنج‌ها صاف می‌شود و دست‌ها به داخل چرخش می‌کنند، بطوری که در انتهای حرکت، کف دست‌ها به بیرون و شستها به سمت پایین قرار داشته باشند.

انواع پاس

از چند نوع پاس در بسکتبال استفاده می‌شود که هر کدام در جای بخصوص قابل استفاده است.

پاس سینه

پاس سینه، اولین پاس هوایی است که برای حرکت توپ موثر و مناسب است. با حرکت توپ از حالت تهدید سه گانه به مرکز سینه و نزدیک بدن در حالی که شست‌ها رو به بالا قرار گرفته‌اند، این پاس آغاز می‌شود. برای پرتاب توپ، دست‌ها کشیده و آرنج‌ها صاف می‌شود و دست‌ها به داخل چرخش می‌کنند، بطوری که در انتهای حرکت، کف دست‌ها به بیرون و شستها به سمت پایین قرار داشته باشند. به بازیکنان یادآوری کنید که شستها را روی توپ فشار دهند تا یک چرخش به سمت عقب در توپ به وجود آید. بازیکنان باید یک گام در جهت پاس بردارند و این در صورتی است که زمان کافی برای این کار وجود دارد اما بدون گام برداشتن، پاس سریعتر است. هدف پاس، ناحیه سینه دریافت کننده است هرگاه او بدون حرکت باشد اما اگر او در حال حرکت است هدف دست یا شانه خارجی یا دور از مدافع او است.

پاس زمینی

توصیه اولیه برای استفاده از این پاس هنگام فرار از پشت مدافع و حالتهای اضطراری است که در آن پاس دهنده در یک ثله قرار گرفته است یا مدافع بلند قد است. برای انجام این پاس، نقطه برخورد توپ با زمین باید در فاصله دو سوم فاصله تا دریافت کننده نسبت به پاس‌دهنده، باشد و دستها باید در تعقیب توپ و به سمت نقطه برخورد، مسیر آن را دنبال کنند. مهارت انجام آن مشابه پاس سینه است. بازیکنانی را که پاس دهنده و دریافت کننده خوبی هستند، مطمئن سازید که شانس عالی دارند که عضو مهم تیم باشند در شروع پاس، شستها رو به بالا قرار دارد، در ادامه شستها باید روی توپ فشار وارد کنند و توپ را تعقیب کنند تا در انتهای حرکت رو به پایین قرار گیرند. چرخش حاصل از فشار شستها که به سمت عقب است باعث می‌شود توپ در برگشت از زمین با زاویه بیشتر و تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید که این باعث می‌شود دریافت آن آسانتر شود (شکل 3-2) اگر زمان کافی باشد، بازیکنان می‌توانند یک گام در جهت پاس بردارند.

شکل 3- 2: پاس زمینی(الف) حالت شروع، شست‌ها به سمت بالا ب- در انتها، شست‌ها به سمت زمین (در امتداد هدف روی زمین).

پاس بالای سر

این پاس به منظور عبور توپ از بالای سر مدافعان ارزشمند است، همچنین در مقابل دفاع منطقه‌ای، پاس بالای سرموثّر است. موقعیت توپ به پاس دهنده اجازه نمایش توپ و فریب به هنگام پاس را می‌‌دهد. به بازیکنان بیاموزید که توپ را بالا نگاه دارند و در این حال دستها باید کشیده و آرنج‌ها صاف باشند. پاس باید با حرکت مچ‌ها و انگشتان، ارسال شود. توپ باید بالای سرنگاه داشته شود و دستها نباید به پشت سربرده شوند.

در شروع حرکت، شستها باید رو به عقب باشند و بعد به توپ فشار وارد کنند و در انتهای حرکت شستها رو به جلو قرار خواهند داشت (شکل 3- 3). هدف پاس، ناحیه سر دریافت کننده است زیرا در این نوع پاس، توپ گرایش به پایین آمدن دارد. لذا هدف نقطه‌ای بالا در نظر گرفته می‌شود تا این گرایش جبران شود چون پاس در حال افتادن بسختی گرفته می‌شود. برای قدرت بیشتر، بازیکنان باید یک گام در جهت پاس بردارند.

شکل 3- 3: پاس بالای سر (الف) حالت شروع، شستها به سمت عقب، توپ بالا و آرنج قفل شده (ب) استفاده از مچ‌ها و انگشتان و حفظ توپ بالا و در انتها شست‌ها به طرف جلو.

پاس بیس بالی

از این پاس برای فرستادن توپ به فاصله‌های دور (اغلب بیش از نیمه زمین) استفاده می‌شود. نکته‌های اصلی که باید آموزش داده شوند عبارتند از بازیکنان باید تا آخرین لحظات ممکن توپ را با دو دست نگاه دارند. حالت ایستادن آنها طوری باشد که پاهایشان موازی خط کناری باشد و سپس پای عقب را محور کنند و با پاهای جلو یک گام بردارند و در حالی که توپ از کنار گوش می‌گذرد، توپ را پرتاب نمایند. مشابه حالتی که در بازی بیسبال انجام می‌شود عمل تعقیب توپ که بطور مناسب صورت می‌گیرد بدین صورت است که دست بطور کامل کشیده و به طرف داخل می‌چرخد و در انتها شست دست به طرف پایین قرار می‌گیرد (شکل 3- 4) بازیکنان باید پاس را فقط با دست قوی خود پرتاب کنند و از دست دیگر فقط برای قریب مدافع استفاده کنند.

شکل 3- 4 پاس بیسبالی: (الف) هر دو دست روی توپ و نزدیک گوش (ب) در این حال می‌توان عمل فریب را انجام داد (ج) چرخش داخلی (شست طرف پایین) به هنگام رها کردن.

پاس در شرایط سخت

این یک پاس سریع است و هنگامی که پاس دهنده تحت فشار شدید مدافع است، استفاده می‌شود. این پاس می‌تواند هوایی یا زمینی باشد و باید از حالت تهدید سه گانه برای ارسال آن استفاده کرد. کلید موفقیت این پاس آرنج خمیده در شروع حرکت است. او باید از یک طرف بدن مدافع استفاده کند، خصوصاً اطراف گوش وی مورد نظر است جایی که بزرگترین فضای خالی، ظاهر می‌شود. پاس از بالا یا زیردست مدافع فرستاده می‌شود البته بعد از این که فضای مناسبی برای پاس پیدا شود. برای مطالعه حالت دفاع، حرکت دادن توپ به صورت عمودی، فریبی مناسب به شمار می آید. (شکل3- 5)

اصول اولیه دریافت توپ

برای گرفتن پاس، لازم است بازیکنان آماده باشند. حتی بازیکنی که امکان دارد پاس به او داده شود، باید حالت ایستادن مناسب با دستهای بالا نگاه داشته شده را حفظ کند. بازیکنان باید آزاد باشند و علامت خود را در زمان مناسب به پاس دهنده نشان دهند.

شکل 3- 5 پاس در شرایط سخت (الف) حالت تهدید سه گانه (ب) کار کردن یک طرف بدن مدافع و در نزدیکی گوش وی (ج) استفاده از فریبها با حرکت‌های عمودی دست و توپ.

قانون دیگر حرکت در جهت پاس ارسالی است مگر در برش‌های از پشت مدافع یا حالت‌هایی که دفاع پشت سرگذاشته شده است. هنگام دفاع ، دریافت کننده باید تا قبل از تماس توپ با دستها، به طرف توپ حرکت کند تا زمانی که مالکیت حتمی شود. بازیکنان باید هر زمان ممکن است، توپ را در حالی بگیرند که هر دو پای آنها در هواست و بعد با توقّف سریع بایستند. این کار کنترل بدن، مالکیت توپ و برگشت سریع به حالت ایستادن مناسب را به همراه دارد.

عادت خوب استفاده از هر دو دست در بسکتبال باید در بازیکنان تقویت شود. آنها باید همواره توپ را با دو دست بگیرند. 3 روش برای دریافت پاس وجود دارد. اول با دو دست بالا (شستها کنار هم) که برای گرفتن پاس‌های ناحیه میانه بدن و بالای کمر استفاده می‌شود (شکل 3- 6). دوم حالتی که دستها پایین قرار دارند (شستها دور از هم) که برای گرفتن پاس‌های میانه بدن و پایین کمر استفاده می‌شود (شکل 3- 7) روش سوم، سد کردن و محکم کردن است و هنگامی استفاده می‌شود که پاس به یک طرف بدن متمایل است. راه توپ به وسیله یک دست سد می‌شود و با دست دیگر محکم گرفته می‌شود ، هر دو دست باید فوراً روی توپ قرار گیرد. (شکل 3- 8)

دریافت کننده باید اجازه دهد که مچ و آرنج‌ها به محض دریافت توپ حالت فنری پیدا کنند ، این عمل گاهی دریافت نرم یا «دست‌های فنری» نامیده می‌شوند.

شکل 3- 6 دو دست بالا برای گرفتن توپهای بالای کمر.

شکل 3- 7 دو دست پایین برای گرفتن توپهای زیر کمر.

نکته مهم دیگر این است که چشم‌ها باید روی توپ پاس داده شده متمرکز باشند تا زمانی که توپ در دستها قرار گیرد. به بازیکنان بگویید توپ را با چشم‌ها دریافت کنند بدین صورت که توپ را تا رسیدن به دستها زیر نظر داشته باشند.