تاثیر وارونگی روانی بر عملکرد ورزشکاران
تاثیر وارونگی روانی بر عملکرد ورزشکاران
تهیه و تدوین : فرهاد فروغمند
عبارت وارونگی روانی توسط روانشناس برجسته ای به نام دکتر راجر کالاهان ایجاد و بوسیله یکی از همکارانش به نام دکتر جان دایموند به مردم شناسانده شد. کشف بزرگی به حساب می آید و شایسته است که در این مقاله شرح داده شود.
آیا هیچ وقت فکر کرده اید که چرا ورزشکاران دچار افت میشوند؟ این مسئله با منطق سازگار نیست. هیچ دلیل جسمانی برای کاهش سطح عملکرد آنها وجود ندارد. ورزشکار، قبل و بعد از دوره افت، همان فردی است که به خوبی آموزش دیده است ولی همه ورزشکاران در طی دوران فعالیت خود چندین بار دچار آن می شوند چرا؟
چرا ما گاهی با خود مبارزه میکنیم؟ مثلا وقتی سعی می کنیم وزن خود را کاهش یا استقامت خود را افزایش دهیم به نحوی جلوی خود را میگیریم و به محدوده های راحتی قبلی خود بر می گردیم در حالی که پیشرفتمان کم یا غیر واقعی بوده است چرا؟
چرا شفا گاهی خیلی طول می کشد؟
سرماخوردگی دراز مدتی که خوب نمی شود. پیچ خوردگی یا شکستگی استخوانی که به نظر می رسد هیچگاه نمی خواهد بهبود یابد. سردرد یا هر درد دیگری که باقی می ماند. گاهی اوقات امراض ما به شکل عادی بهبود نمی یابند چرا؟
دلیل همه موارد فوق وارونگی روانی است. سبب اصلی چیزی است که معمولا به آن مبارزه با خود می گویند. به همین دلیل است که گاهی به نظر می رسد ما خود بزرگ ترین دشمن خود هستیم و به آن سطوح جدیدتری که واقعا می خواهیم نمی رسیم.
قبل از کشف این پدیده عدم توانایی ظاهری مردم در پیشرفت را در زمینه هایی که به وضوح برایشان مهم بود ناشی از چیزهایی مثل نبود عزم راسخ ، انگیزه ضعیف ، بی تفاوتی یا سایر معایب شخصیتی می دانستند. اما این طور نیست دلیل دیگری وجود دارد و قابل تصحیح است.
دلیل آن وارونگی روانی است. این یک کشف بسیار مهم و کاربردی است و در در حال باز کردن جای خود در چندین روش درمانی می باشد.
نقش آن در روانشناسی پزشکی، انواع اعتیاد ، کاهش وزن، و شاخه های بیشماری از انواع تلاشهای فردی از جمله ورزش و عملکردهای تجاری غبر قابل انکار است. وقتی که حضور داشته باشد پیشرفت حاصله ناچیز یا صفر خواهد بود. در واقع جلوی پیشرفت را می گیرد.
وارونگی روانی چیست که همه به آن دچار می گردند؟ وقتی که قطبیت سیستم بدن عوض شود اتفاق می افتد و معمولا در خارج از حیطه آگاهی ورزشکار است اغلب وقوع آن را احساس نمی کند. قطبهای سیستم ( مریدینها ) واقعا جابجا می شوند و بخشی از آن را از کار می اندازد.
جالب است که وارونگی روانی اغلب به شکلی در می آید که روانشناسان به آن بدست آوردن یا از دست دادن ثانویه یا دستاورد کاذب می گویند. مثلا کسی که آگاهانه می خواهد وزن کم کند در بیشتر موارد دارای یک ترمز ناآگاهانه است. مثل اگر وزن کم کنم دوباره چاق خواهم شد و هزینه خرید لباسهای نو بسیار زیاد خواهد بود. این چنین شخصی در زمینه کاهش وزن دچار وارونگی روانی است.
وارونگی روانی چگونه کشف شد؟
ریشه های وارونگی روانی در رشته ای به نام کینیزیولوژی کاربردی قرار دارد. یکی از ابزارهای مورد استفاده در این روش آزمایش قدرت عضله است.برای این کار فرد دست خود را محکم به موازات شانه نگه می دارد و آزمایشگر آن را به سوی پایین می فشارد تا قدرت عضله او را اندازه گیری نماید.
پس از آن آزمایشگر با فرد صحبت می کند و هنگامی که وی حرف می زند دستش را به سمت پایین فشار می دهد. اگر ناخودآگاه فرد با آنچه که می گوید مخالف باشد عضله بازوی او ضعیف شده و دستش به راحتی به سمت پایین می رود. در غیر این صورت عضله قوی باقی می ماند. بدین ترتیب با بدن فرد صحبت می کنند و لذا تشخیص مشکل راحت تر می گردد. به عبارت دیگر این آزمایش نوعی دروغ سنج است . اگر فرد به دروغ خواسته ای را اعلام دارد بلافاصله مشخص می گردد.
توجه: در بعضی افراد یک مرحله کالیبراسیون قبل از انجام آزمایش ضروری است و اگر این کار صورت نگیرد نتیجه ای کاملا معکوس به دست می آید. درباره نحوه کالیبراسیون در مقاله بعدی توضیح خواهم داد. اگر برای استفاده از این روش عجله دارید تشخیص نیاز به کالیبراسیون بسیار ساده است. کافی است از فرد بخواهید که با صدای بلند بگوید : نام من .. است ( نام واقعی خود را بگوید ) اگر عضله اش ضعیف شد به معنی است است که باید کالیبراسیون را انجام داد و در غیر این صورت ضرورتی ندارد.
مربیان به راحتی می توانند از نتیجه این آزمایش بهره گیرند تنها کافی است از ورزشکاری که توقع خاصی از او دارند سوال مورد نظر را بپرسند. اگر عضله ورزشکار ضعیف شد به این معنی است که به احتمال زیاد از عهده آن خواسته برنخواهد آمد. بهتر است به دنبال فرد دیگری بگردند.
عامل وارونگی روانی چیست ؟
عامل اصلی، تفکر منفی است. حتی برترین مثبت اندیشان هم دچار بعضی تفکرات ناخودآگاهانه منفی و خود مخرب هستند. نتیجه آن معمولا وارونگی روانی است. به عنوان یک قاعده کلی هر چه این طرز تفکر فراگیرتر باشد بیشتر امکان دارد دچار وارونگی روانی گردیم.
در بعضی افراد یک پدیده کاملا فراگیر است. هرجا که می خواهند بروند جلوی آنها را می گیرد. معمولا به راحتی می توانید این افراد را شناسایی کنید. چون از هیچ چیزی راضی نیستند. بسیار غرولند می کنند و خود را قربانی شرایط می دانند. وارونگی روانی همنشین دائمی کسانی است که از افسردگی رنج می برند. افسردگی ، تفکر منفی، و وارونگی روانی ساکنان یک خانه هستند.
توجه داشته باشید که وارونگی روانی یک نفص شخصیتی به شمار نمی رود. این افراد ناآگاه از یک وارونگی مزمن در قطبیت الکتریکی بدنشان رنج می برند. در واقع سیستم بدنشان بر علیه شان کار می کند در نتیجه به هرجایی که می روند گیر می افتند. دنیا بر علیه آنها نیست … بلکه سیستم بدنشان چنین است.
بیشتر افراد، حداقل به صورت غریزی، می دانند که تفکر منفی مانع پیشرفت آنها است. به همین علت است که این همه کتاب و همایش درباره تفکر مثبت یافت می شود. ولی تاکنون هیچکس قادر نبوده چگونگی تشکیل این موانع بوسیله تفکر منفی را توضیح دهد چه رسد به اینکه آن را تصحیح هم بنماید. ولی اکنون قادریم هر دو کار را بکنیم.
در اغلب افراد، وارونگی روانی در موارد مشخصی نمود پیدا می کند. ممکن است فردی در بسیاری از جنبه های زندگی اش به خوبی عمل کند. ولی بازی در لیگ برتر خارج از توانش باشد. ممکن است آگاهانه و شدیدا آن را بخواهد در واقع امکان دارد برای مدتی هم به پیشرفتهایی دست یابد. ولی سرانجام اگر دچار وارونگی روانی باشد نتیجه تلاشهای خود را از بین می برد و دوباره به وضعیت قبلی اش بر میگردد. این فرد ضعیف نیست بلکه دچار وارونگی روانی می باشد. چند ورزشکار را سراغ دارید که مدت کوتاهی در لیگ برتر بازی کرده اند و سپس دوباره به جایگاه سابق خود باز گشته اند؟
اگر می خواهیم به توان بالقوه خود دست یابیم باید با تمام وجود آن را بخواهیم. وارونگی روانی یکی از علل اصلی ایجاد اختلال در خواسته های ما است. وارونگی روانی قابل تصحیح است و روش تصحیح آن تنها چند ثانیه طول می کشد. این پدیده می تواند در هر فعالیت انسانی حاضر باشد. در واقع هزاران موقعیت برای بروز آن وجود دارد. به منظور شرح بیشتر چند مثال ذکر می شوند.
مثالهایی از وارونگی روانی
سلامتی
وارونگی روانی در اغلب آسیب دیدگیهای طویل المدت ورزشی وجود دارد و یکی از موانع اصلی بهبودی است.
اگر کسی قطبیت بدن خود را تصحیح کند به نظر می رسد به فرایندهای درمان طبیعی بدن اجازه می دهد به شکل سیال تری کار کنند. اگر به اهمیت جریان مناسب پیامهای عصبی در سراسر بدن توجه کنید این نکته قابل درک می گردد. استخوانهای شکسته با تصحیح قطبیت زودتر جوش می خورند و بسیاری از بیماریهای جسمی هم بهتر مداوا می شوند.
پزشکانی که در حیطه ورزش مشغول به کار هستند و از پیشرفت بیمارانشان ناراضی هستند می توانند به آنان بیاموزند که خود قطبیتشان را تصحیح نمایند. با این کار امکان دارد نیروی شفابخش بیشتری آزاد شود و بهبودی تسریع گردد.
ورزشکاران
می توان شرط بست که وقتی افراد برای پیشرفت در یک زمینه گیر می کنند دچار وارونگی روانی شده اند . ورزشکاران مثال بارزی هستند.
شکیل اونیل شاید بزرگترین ومطرح ترین بازیکن بستکبال در سراسر جهان باشد. ولی او در پرتابهای آزاد خوب عمل نمی کند و وضعیت پرتابهای 3 امتیازی اش فاجعه بار است. وی به احتمال قریب به یقین در این موارد دچار وارونگی روانی شده است . اگر آن را تصحیح نماید احتمالا پیشرفتهای زیادی نصیبش می شود.
نزدیک به یک سال است که علی کریمی از فرم ایده ال خارج شده وناچار به نیمکت نشینی گشته است. آیا هنوز هم آسیب دیده است؟
خودش هم نمی داند که چرا پس از بهبودی نمی تواند به همان جادوگر گذشته های نه چندان دور تبدیل گردد.
گلزنان فوتبال قهرمانان ورزشهای رزمی و کشتی و وزنه برداری و سایر ورزشکاران نیز همین طور هستند صاحبان و مربیان باشگاه های ورزشی حرفه ای از این نکته ساده می توانند استفاده های حیرت انگیزی ببرند. وارونگی روانی مانع پیشرفت می شود. اهمیت قضیه در اینجا است که وقتی وارونگی روانی وجود داشته باشد هیچروشی اثر نمی بخشد به خاطر داشته باشید که وارونگی روانی واقعا جلوی پیشرفت را میگیرد و این مسئله برای هر روشی صادق است. بسیاری از ورزشکاران به هنگام آسیب دیدگی یا افت به بهترین روشها هم پاسخ نمی دهند.قبل از اینکه وارونگی روانی کشف شود مانع سر راه آنان اسرارآمیز می نمود.
اکنون تقریبا می دانیم که وارونگی روانی در حدود چهل درصد از مواردی که ورزشکاران سعی می کنند مشکل خود را به طرق مختلف برطرف سازند وجود دارد. ولی این نسبت در همه افراد یکسان نیست و در بعضی موارد حتی به 95% یا بیشتر هم می رسد و تقریبا همیشه مانع پیشرفت می گردد. آنچه که می توان اظهار داشت این است که اگر مشکلی به زمانی پیش از معمول برای برطرف شدن نیاز داشته باشد به احتمال قریب به یقین پای وارونگی در کار است.
چگونه میتوان وارونگیروانی را تصحیح نمود ؟
شیوه ساده ای دارد که قصد دارم آن را در مقاله بعدی شرح دهم. هر کسی می تواند وارونگی روانی خود را تصحیح کند و بدین ترتیب پیشرفت خود در زمینه های مختلف را سرعت بخشد.
دانش ورزش/ نیمه اول دی 1385
