اقدامات اوليه درماني در آسيب هاي ورزشي شامل مراحل زير است :
1- محافظت و پيشگيري از آسيب بيشتر، مثلاً با استفاده از وسايل کمک ارتوپدي
2- استراحت که بسته به نوع آسيب از فرم مطلق آن تا استراحت نسبي را شامل مي شود.
3- استفاده از يخ که سبب کاهش درد، تورم و التهاب مي شود.
4- اعمال فشار که اگر همراه با يخ استفاده شود، سبب محدود شدن تورم خواهد شد.
5- بالا نگه داشتن عضو آسيب ديده نسبت به سطح قلب که سبب تسهيل تخليه وريدي از ناحيه مربوطه مي شود.
6- عمل هاي محافظتي که در مواقع آسيب جزيي و بدون علامت ورزشکار استفاده مي شود، مثلاً استفاده از بانداژ براي پيچ خوردگي مختصر مچ پا.
استفاده از اصول فوق در چه زمان و توسط چه کساني صورت مي پذيرد؟
روش هاي بالا در برخورد اوليه با آسيب هاي حاد اسکلتي-عضلاني به کار مي روند.
آشنايي با آنها براي ورزشکار، مربي، پزشک تيم و هر فرد ديگري که مسوول درمان و برخورد ابتدايي با آسيب باشد لازم است.
چه ميزان استراحت کافي است؟ استراحت نسبي در چه مواقعي تجويز مي شود؟
طول مدت استراحت وابسته به شدتِ آسيب است. مشخص است که هر چه شدت آسيب بيشتر باشد، مدت استراحت هم بيشتر خواهد بود. وقتي يک آسيب چندان شديد نباشد، استراحت نسبي توصيه مي شود. هدف از استراحت نسبي آن است که فرد ورزشکار علي رغم وجود آسيب بدون علامت باقي بماند، هر چند تا حدودي تحرک خود را حفظ کرده است.
فايده استفاده از يخ در برخورد با آسيب ها چيست؟ آيا گرما هم موثر واقع مي شود؟
يخ سبب کاهش خونريزي، تورم، التهاب، نيازهاي متابوليک ناحيه مجروح، درد و نيز اسپاسم عضلاني مي شود. اما گرما به نوبه خود داراي فايده نيست و جز در مورد کاهش اسپاسم عضلاني، سبب افزايش موارد نام برده هم خواهد شد.
گاهي توصيه مي شود که دوره هاي متناوب استفاده از گرما و يخ اعمال شود، يعني عضو را 1 تا 2 دقيقه گرم کنند و بعد از يخ استفاده کنند.
بر اساس شدت تورم عضو اين نسبت قابل تغيير است. هر چه آسيب حادتر باشد،از مدت گرم کردن کاسته خواهد شد.
روش صحيح ماساژ دادن با يخ چگونه است؟بايد چه مدت زماني طول بکشد؟آيا روش هاي ديگري هم براي استفاده از يخ وجود دارد؟
از نحوه تهيه يخ شروع مي کنيم: در يک ليوان يک بار مصرف آب ريخته و مي گذاريم يخ ببندد. سپس ليوان را از وسط بريده و باقيمانده قالب يخ را براي مدت 60 تا 90 ثانيه بر روي منطقه اي ثابت از عضو آسيب ديده نگه مي داريم تا در ناحيه مربوطه و تا 5/1 سانتي متر در اطراف محل احساس کرختي به شخص دست دهد. حال با توجه به وسعت محدوده اي که بي حس شده، به آرامي يخ را به صورت دايره وار روي پوست ماساژ مي دهيم. اين ماساژ در آسيب هاي با وسعت متوسط ،7 دقيقه و در نواحي بزرگ تا 10 دقيقه طول خواهد کشيد.
غوطه ور کردن عضو در آب يخ هم موثر است، اما تحمل آن براي مصدوم سخت است. به علاوه نمي توان عضو را بالاتر از سطح قلب نگه داشت. به عنوان قانوني کلي، در طي يک ساعت مي توان 20 تا30 دقيقه(حداکثر)از يخ استفاده کرد و حداقل 30 دقيقه نيز عضو را به حال خود گذاشت. مسلم است که اگر تحمل مصدوم به سرما کم باشد، بايد زمان استفاده از يخ را کاهش داد.
خصوصيت باندهاي فشاري چيست؟
اين باندها را از ديستال عضو به پروگزيمال مي پيچند، به طوري که در هر دور نصف پهناي دور قبلي را بپوشاند. فشار الاستيکي که اعمال ميشود سبب کاهش تورم خواهد شد. البته بانداژ نبايد آنقدر محکم انجام گيرد که در بازگشت خون وريدي به طرف قلب اختلالي ايجاد کند. در مورد باندهاي الاستيک تا توان بالقوه، کشش باند کافي خواهد بود. باندهاي الاستيک براي آسيب هاي حاد اندام تحتاني مناسب نيستند، چون قابليت حفاظت اندکي ايجاد مي کنند.
اصول برخورد با ورزشکاري که شديداً آسيب ديده و حال وخيمي دارد چيست؟
در ابتدا توجه معطوف به مجاري هوايي مصدوم خواهد بود.هرگونه انسداد يا مانعي را بايد بر طرف کرد. در هنگام اين بررسي ها بايد مراقب آسيب ستون فقرات گردني نيز بود.
در مرحله بعد به نحوه تنفس مصدوم دقت مي شود. در صورت نياز مي توان از تنفس مصنوعي و اکسيژن کمکي استفاده کرد تا تنفس خود بخودي و منظم برقرار شود. اينک نوبت بررسي گردش خون فرد است. نبض شريان کاروتيد از لحاظ کيفيت، تعداد و ريتم لمس خواهد شد. در صورت فقدان اين نبض يا نبض راديال، بايد عمليات احياء قلبي عروقي آغاز گردد. يا همان مرحله ارزيابي مختصر عصبي که سطح هوشياري، اندازه و واکنش مردمک ها به نور،حرکات چشم و پاسخ هاي حرکتي مصدوم را شامل مي شود.به معني مشاهده اندام ها و ساير قسمت هاي بدن است تا از وجود هرگونه خونريزي،شکستگي يا خون مردگي آگاه شويم.
علل اصلي ايجاد صدمات ورزشي چيست؟
عدم آمادگي بدني، گرم نکردن بدن پيش از شروع فعاليت ورزشي، استفاده از تکنيک هاي نادرست و نيز ماهيت خود رشته ورزشي از جمله دلايل ايجاد آسيب هاي ورزشي هستند.
چگونه مي توان از بروز صدمات ورزشي جلوگيري کرد؟
ارتقا دانش و سطح معلومات مربيان و خود ورزشکاران، داشتن سطح آمادگي بدني مطلوب و گرم کردن بدن به اندازه کافي و قبل از مبادرت به انجام فعاليت مي تواند از ميزان بروز آسيب هاي ورزشي بکاهد.
منبع: سايت تبيان